Przewodniczący zarządu Stowarzyszenia Geopark Świętokrzyski Michał Poros zaznaczył, że obchodzony 22 kwietnia Dzień Ziemi to dla geologa coś więcej niż symboliczna data – to okazja do podkreślenia znaczenia dziedzictwa geologicznego i jego ochrony, ale również świadomego, zrównoważonego korzystania z zasobów planety.

„Nie chodzi tylko o skały, minerały czy procesy geologiczne, ale o całą sieć powiązań pomiędzy geosferą, przyrodą ożywioną oraz dziedzictwem kulturowym. W tym kontekście wyjątkową rolę odgrywają geoparki – obszary, które w sposób holistyczny pokazują, jak historia Ziemi przenika się z historią człowieka. Szczególną wagę mają geoparki zrzeszone w Światowej Sieci Geoparków UNESCO, w tym Geopark Świętokrzyski” – podkreślił.

Zaznaczył, że właśnie w geoparkach – takich jak ten w Kielcach – relacje między geologią, historią a kulturą i ochroną stają się szczególnie widoczne. „Pokazujemy, jak ważne są surowce, skąd pochodzą, jak się je pozyskuje i jakie mają znaczenie w naszym codziennym życiu. To wiedza, która powinna być powszechna, zwłaszcza w obliczu wyzwań środowiskowych” – zaznaczył.

Za symboliczne miejsce ilustrujące Dzień Ziemi w regionie Poros wskazał Kadzielnię. Zaznaczył, że ten dawny kamieniołom w centrum Kielc to żywa lekcja geologii. Wydobywane tam przez wieki wapienie nie tylko zbudowały część miasta, ale odsłoniły też skalne warstwy sprzed 360 milionów lat.

„To +kamienna księga+ dokumentująca globalne zmiany klimatu, wahania poziomu mórz i wydarzenia biotyczne końca ery dewońskiej. Kadzielnia to również miejsce dawnego przemysłu – z kominami wapienników, hałdami i ciężką pracą górników. Dziś przekształcone zostało w przestrzeń edukacyjną i rekreacyjną z amfiteatrem, trasą podziemną i punktami widokowymi. Kadzielnia dostała +drugie życie+, stając się idealnym przykładem tego, jak mądrze gospodarować przestrzenią postindustrialną" - zaznaczył.

W opinii Porosa największym wyzwaniem, z którym mierzy się dziś planeta, są zmiany klimatyczne oraz rosnące zużycie nieodnawialnych surowców mineralnych. „Wielu ludzi postrzega je jako coś stałego, dostępnego bez ograniczeń. Uświadamianie społeczeństwa, jak powstają, gdzie się znajdują i jak są wykorzystywane surowce, to dziś jedno z ważniejszych zadań edukacyjnych. Potrzebujemy geologicznej świadomości – wiedzy o tym, że geologia jest wokół nas: w materiałach budowlanych, urządzeniach, których codziennie używamy, w energii, którą pozyskujemy” - zaznaczył.

Poros zwrócił uwagę, że edukacja geologiczna i świadomość znaczenia surowców to nie tylko zadanie szkół, ale i lokalnych społeczności. „Świadomość globalna zaczyna się od tej lokalnej – a najlepiej budować ją, wychodząc w teren. I to właśnie staramy się robić” – podsumował.

Geopark Świętokrzyski obejmuje 526 km kw. w zachodniej części Gór Świętokrzyskich i leży na terenie pięciu gmin: Kielce, Chęciny, Morawica, Nowiny i Piekoszów. Obszar ten charakteryzuje się wyjątkowym zróżnicowaniem geologicznym – występują tu skały osadowe reprezentujące niemal cały przekrój dziejów Ziemi, od kambru po czwartorzęd. O jego wartości świadczą także liczne ślady dawnego górnictwa i kamieniarstwa, które dziś pełnią funkcję geostanowisk – wiele z nich objęto ochroną w formie rezerwatów przyrody nieożywionej, jak Kadzielnia, Wietrznia, Ślichowice czy Jaskinia Raj.

Światowy Dzień Ziemi obchodzony jest cyklicznie od 22 kwietnia 1970 roku. W 2009 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych ustanowiło tę datę Międzynarodowym Dniem Matki Ziemi. Obchodzone równolegle wydarzenia mają na celu promowanie świadomości ekologicznej w społeczeństwie, a także zachęcić do wyrabiania nawyków proekologicznych.(PAP)

wdz/ bar/ mhr/