Nieprawidłowe funkcjonowanie układu naczyniowego jest coraz częściej postrzegane jako przyczyna wielu chorób. Wnętrze naczyń krwionośnych wyścieła śródbłonek, pojedyncza warstwa komórek kontrolujących przepływ krwi. Przepuszczalność i struktura śródbłonka zależą od proteoglikanów siarczanu heparanu – cząsteczek opartych na cukrach, które wiążą się w komórkach z białkami sygnałowymi, takimi jak VEGF - czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego.

Międzynarodowy zespół pod kierownictwem doktora Hermanna Hallera z Hannover Medical School (Niemcy) odkrył, że występujący naturalnie u kręgowców mało znany enzym heparanaza 2 (Hpa2) odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu w dobrym stanie naczyń krwionośnych (https://doi.org/10.1161/ATVBAHA.125.323060). Hpa2 może być przydatny w nowych metodach leczenia wzroku, przewlekłych chorób nerek, chorób układu krążenia oraz nowotworów. Hpa2 silnie wiąże się z siarczanem heparanu i może blokować sygnalizację VEGF.

Chociaż VEGF jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i naprawy tkanek, jego nadmierna aktywność może powodować nieszczelność naczyń krwionośnych, przyczyniając się do takich patologii, jak retinopatia cukrzycowa i zwyrodnienie plamki żółtej w oku oraz utrata białka w nerkach (białkomocz). VEGF może również wspomagać zdolność komórek nowotworowych do przejmowania kontroli nad naczyniami krwionośnymi (co ułatwia wzrost guza).

Do badań wykorzystano typowy model, jakim jest danio pręgowany (ryba), nerki myszy oraz hodowle komórek ludzkiego śródbłonka. Jak wykazał zespół badawczy, przy braku Hpa2 naczynia stają się nieprawidłowo nieszczelne. Natomiast wprowadzenie syntetycznej Hpa2 przywróciło prawidłowe funkcjonowanie naczyń.

„Zwykle większość naszych naczyń krwionośnych jest dość szczelna, ale zaobserwowaliśmy, że jeśli usuniemy heparanazę 2, mamy zwiększony przepływ cząsteczek i wody do przestrzeni między komórkami śródmiąższu (interstitium)” – powiedział Yannic Becker z Hannover Medical School, pierwszy autor badania, cytowany w materiałach prasowych. „To odkrycie identyfikuje Hpa2 jako niezbędne zabezpieczenie ściany naczynia krwionośnego” - dodał.

„Hpa2 wykazuje obiecujący potencjał farmaceutyczny” – wskazał dr Haller, główny autor artykułu. „Obecne terapie chorób naczyniowych często koncentrują się na blokowaniu sygnalizacji VEGF, ale Hpa2 może oferować bardziej naturalny mechanizm przywracania równowagi bez niepożądanych skutków ubocznych” - zwrócił uwagę.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ bar/