Międzynarodowa Unia Astronomiczna nadała ostatnio kilka związanych z naszym krajem nazw obiektom w kosmosie. Wśród nich są m.in. planetoida honorująca pisarza Henryka Sienkiewicza, świętego Kazimierza Jagiellończyka, czy warszawskiego astronoma Jerzego Madeja.
Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU), skupiająca astronomów z całego świata, to jedyny organ na świecie mający prawo nadawać nazwy obiektom astronomicznym, uznawane powszechnie za oficjalne. Zajmuje się tym Grupa Robocza ds. Nazewnictwa Małych Ciał.
Dla poszczególnych kategorii obiektów astronomicznych wypracowano odpowiednie zasady nadawania nazw. W przypadku planetoid (asteroid) prawo do nadania nazwy ma odkrywca obiektu. Może tego dokonać po tym, gdy orbita planetoidy jest już dobrze poznana. Odkrywca zgłasza swój pomysł do IAU, ta sprawdza zgodność z kryteriami oraz czy nazwa nie powtarza się z już istniejącymi i jeśli wszystko jest poprawne, akceptuje ją jako oficjalną. Zaakceptowane nazwy ogłaszane są w biuletynie wydawanym przez wspomnianą grupę roboczą.
W ostatnich miesiącach do grona nazw w kosmosie dołączyło kilka polskich. Najbardziej znaną postacią, którą uwieczniono w kosmosie w tej puli jest Henryk Sienkiewicz (1846-1916), jeden z najsłynniejszych pisarzy z naszego kraju, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Większość Polaków kojarzy jego „Trylogię”, „Krzyżaków”, czy „Quo Vadis”.
Jego planetoida to od niedawna (292490) Sienkiewicz, inne oznaczenie 2006 SH40. Asteroidę odkrył w 2006 roku Kazimieras Černis (Kazimierz Czernis), litewski astronom polskiego pochodzenia. Černis jest odkrywcą wielu planetoid i to nie pierwsza, dla której zaproponował nazwę związaną z Polską.
W tym samym biuletynie z 19 maja 2025 roku znajdziemy też nazwę dotyczącą polskiego astronoma Jerzego Madeja (ur. 1950), który zajmował się modelowanie atmosfer gwiazd neutronowych. Obiekt odkryli w 2009 roku Timur Kriaczko i Boris Satowski. Ma rozmiary 1,14 km.
4 września br. w Sali Senatu Pałacu Kazimierzowskiego na Kampusie Głównym Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się uroczystość wręczenia certyfikatu potwierdzającego nadanie planetoidzie nazwy. Planetoida numer 599019, nosząca wcześniej oznaczenie 2009 QY3, nazywa się od teraz (599019) Jerzymadej.
Biuletyn z 30 czerwca 2025 roku wskazuje planetoidę (618051) Sawicki, wcześniej znaną jako 2006 TC137. Odnosi się ona do Marcina Sawickiego (ur. 1969), kanadyjskiego astronoma z polskimi korzeniami.
Z kolei w biuletynie z 11 sierpnia 2025 roku natrafimy na planetoidę (6354830) Casimir, wcześniej znaną jako 2013 RU34. Nazwa honoruje Kazimierza Jagiellończyka, znanego też jako Święty Kazimierz. To syn króla Kazimierza Jagiellończyka. Żył w latach 1458-1484. W 1602 roku został świętym Kościoła katolickiego. Planetoidę odkryto 4 września 2013 roku. Dokonali tego Kazimieras Černis i Ilgmars Eglitis.(PAP)
cza/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
