Sagittarius B2 (Sgr B2) to najmasywniejszy i najaktywniejszy obłok gwiazdotwórczy w naszej galaktyce Drodze Mlecznej. Zawiera około 10 proc. materiału gwiazdotwórczego w rejonie centrum galaktyki, ale odpowiada obecnie za tworzenie aż połowy gwiazd na tym obszarze.

Naukowcy uzyskali szczegółowe obrazy obłoku przy pomocy instrumentów pracujących w bliskiej i średniej podczerwieni na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST). W zakresie podczerwieni astronomowie mogą spojrzeć głębiej przez kosmiczne obłoki niż to jest możliwe w zakresie widzialnym.

Obłok molekularny Sagittarius B2 znajduje się zaledwie kilkaset lat świetlnych od supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej. Jej okolice to region gęsto usiany gwiazdami, obłokami, w których powstają gwiazdy i skomplikowanymi polami magnetycznymi.

W komunikacie ESA i NASA wskazano, iż do najciekawszych elementów na nowych zdjęciach należą ciemne obszary. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to puste przestrzenie bez gwiazd i innej materii, ale w rzeczywistości są to tak gęste obszary gazu i pyłu, że nawet Teleskop Webba nie jest w stanie spojrzeć poprzez nie dalej. Jest to surowy materiał do powstania kolejnych gwiazd, a także kokony gazu i pyłu, w których schowane są nowo narodzone gwiazdy, zbyt młode aby odpowiednio rozświetlić okolicę.

Na zdjęciach w wysokiej rozdzielczości widać też w szczególności świecący pył, rozgrzany przez młode masywne gwiazdy. Najbardziej czerwony obszar na zdjęciu, znany jako Sagittarius B2 North (przy czym północ jest po prawej stronie na pokazanych zdjęciach), nie był do tej pory widziany w takich szczegółach.

Pomiędzy zdjęciami w obu pasmach podczerwieni widać wyraźną różnicę. W zakresie bliskiej podczerwieni widzimy mnóstwo gwiazd i trochę jasnych obłoków gazu i pyłu. Z kolei na fotografii w średniej podczerwieni gwiazdy znikają z naszego widoku (pozostają tylko najjaśniejsze), a zamiast tego widzimy mnóstwo świecącego gazu i pyłu.

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba został wystrzelony na orbitę pod koniec 2021 roku. Jest to projekt NASA, realizowany we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA, jej członkiem jest Polska) i Kanadyjską Agencją Kosmiczną (CSA). W szczególności ESA wystrzeliła teleskop przy pomocy rakiety Ariane 5, dostarczyła spektrograf bliskiej podczerwieni NIRSpec oraz ma połowę wkładu w spektrograf średniej podczerwieni (MIRI). Oba te spektrografy zostały wykorzystane w opisanych badaniach.(PAP)

cza/ agt/