Naukowcy z Uniwersytetu w Graz przeprowadzili pierwsze - jak twierdzą - badanie, w ramach którego bezpośrednio sprawdzili, jak różne typy mikroplastiku oddziałują na mikrobiom jelitowy człowieka.

Badacze wykorzystali próbki kału pięciu zdrowych ochotników, aby wyhodować bakterie pochodzące z mikrobiomu jelitowego ochotników. Bakterie wystawiono następnie na działanie pięciu powszechnych rodzajów mikroplastiku: polistyrenu, polipropylenu, polietylenu o małej gęstości, poli(metakrylanu metylu) oraz poli(tereftalanu etylenu). Stosowano zarówno dawki odpowiadające przewidywanemu narażeniu ludzi, jak i większe, co pozwoliło sprawdzić ewentualny efekt zależny od dawki.

Ogólna liczba bakterii nie uległa istotnym zmianom, jednak w kulturach potraktowanych mikroplastikami odnotowano wyraźny spadek pH, co świadczy o zmianach w aktywności metabolicznej mikroorganizmów.

Analizy wykazały również przesunięcia w składzie bakteryjnym, zależne od rodzaju mikroplastiku. Większość zmian zachodziła w obrębie typu Bacillota, kluczowego dla trawienia i zdrowia jelit. Zmianom tym towarzyszyły modyfikacje w produkcji związków chemicznych przez bakterie, m.in. kwasu walerianowego, 5-aminopentanowego, lizyny czy kwasu mlekowego.

Co istotne, niektóre z zaobserwowanych wzorców składu bakterii przypominały te wcześniej powiązane z depresją i rakiem jelita grubego, co wskazuje na potencjalne znaczenie zdrowotne ekspozycji na mikroplastiki.

„Na tym etapie dokładne mechanizmy stojące za tymi efektami nie są jeszcze znane, ale istnieje kilka prawdopodobnych wyjaśnień” – zaznacza główny autor badania Christian Pacher-Deutsch. - „Mikroplastiki mogą zmieniać środowisko fizyczne i chemiczne w jelicie, tworząc nisze sprzyjające rozwojowi określonych bakterii. Na przykład na powierzchniach mikroplastików mogą tworzyć się biofilmy, które stwarzają nowe nisze szybciej zasiedlane przez niektóre drobnoustroje. Mogą też przenosić substancje chemiczne wpływające na metabolizm mikroorganizmów i prowadzić do zmian w produkcji kwasów, co zaburza równowagę mikrobiomu”.

Potencjalny problem dotyczy większości ludzkiej populacji.

„Wyniki te są istotne, biorąc pod uwagę, jak powszechna jest ekspozycja na mikroplastiki w codziennym życiu. Mikroplastiki wykryto w rybach, soli, wodzie butelkowanej, a nawet w wodzie z kranu, co oznacza, że większość ludzi ma z nimi codziennie kontakt poprzez spożycie, wdychanie i kontakt ze skórą” – podkreśla naukowiec, doradzając możliwe ograniczenie ekspozycji na mikroplastik.

Wyniki przedstawiono w trakcie konferencji United European Gastroenterology Week 2025.

Marek Matacz (PAP)

mat/ zan/