Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „Intelligence”. Autorami publikacji są: prof. Gilles Gignac z Uniwersytetu Zachodniej Australii oraz prof. Marcin Zajenkowski z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Duet ten otrzymał w tym roku nagrodę IgNobla w dziedzinie psychologii za badania, które wykazały, że pochwalenie kogoś za inteligencję wzbudza chwilowy narcyzm.

Badacze zajmujący się m.in. inteligencją tym razem przyjrzeli się jej poziomowi na przestrzeni ludzkiego życia.

„Inteligencja płynna, która osiąga szczyt w wieku około 20 lat, a następnie znacznie spada w okresie dorosłości, jest często uważana za najważniejszą zdolność poznawczą pozwalającą przewidywać ważne wyniki życiowe. Jednak osiągnięcia człowieka w takich dziedzinach, jak sukces zawodowy osiągają szczyt znacznie później – zazwyczaj między 55. a 60. rokiem życia. Rozbieżność ta może odzwierciedlać fakt, że chociaż inteligencja płynna może spadać wraz z wiekiem, inne jej wymiary ulegają poprawie (np. inteligencja skrystalizowana, inteligencja emocjonalna)” – podkreślają autorzy badania.

Aby zbadać tę kwestię, naukowcy przeanalizowali trendy w dziewięciu obszarach związanych z sukcesem życiowym. Są to: zdolności poznawcze, cechy osobowości, inteligencja emocjonalna, wiedza finansowa, rozumowanie moralne, odporność na błędy poznawcze, elastyczność poznawcza, empatia poznawcza i potrzeba poznania.

Następnie wszystkie zmienne zostały naniesione na wspólną skalę, aby umożliwić bezpośrednie porównania między dziedzinami. – Trajektorie związane z wiekiem były bardzo zróżnicowane: niektóre cechy ulegały pogorszeniu, np. giętkość poznawcza, inne poprawiały się wraz z wiekiem, jak zdolność do unikania tzw. błędu poznawczego utopionych kosztów, czyli inwestowania zasobów, kiedy wiadomo, że nie ma to już sensu – tłumaczył PAP prof. Zajenkowski.

Mimo pewnych rozbieżności w młodszej i starszej grupie dorosłych, z analiz psychologów wynika, że szczyt ogólnego funkcjonowania występuje w późnej połowie życia – w wieku od 55 do 60 lat.

- Pokrywa się to z typowym szczytem osiągnięć zawodowych, na przykład zajmowania kluczowych stanowisk w pracy – podkreślił prof. Zajenkowski.

W jego ocenie wyniki podważają wiele konwencjonalnych – jak mówił – założeń dotyczących wieku i zdolności, według których szczyt możliwości psychologicznych przypada na okres między 20 a 30 r.ż.

- Jak się okazuje, dotyczy to jedynie niektórych właściwości człowieka, takich jak zdolności do szybkiego rozumowania. W innych przypadkach np. zdolności werbalnych, rozumowania moralnego czy unikania błędów poznawczych osiągają szczyt znacznie później, nawet ok. 60 r.ż. Zbiorczy wynik z wszystkich właściwości poznawczo-osobowościowych pokazuje, że człowiek przejawia pewnego rodzaju mądrość życiową raczej w późnej dorosłości. Stąd też osoby najlepiej nadające się do pełnienia ról decyzyjnych o dużej wadze prawdopodobnie nie będą miały mniej niż 40 lat ani więcej niż 65 lat - podsumował prof. Zajenkowski. (PAP)

Nauka w Polsce

akp/ agt/