Wyruszając z plaży, na której przyszły na świat, młode żółwie karetta rozpoczynają jedną z najbardziej imponujących migracji na świecie, pokonując przez dziesięciolecia tysiące kilometrów. Posługują się przy tym doskonałym zmysłem orientacji, wykorzystującym pole magnetyczne.

Jak zaznaczają autorzy publikacji, która ukazała się w piśmie „Journal of Experimental Biology”, istnieją najprawdopodobniej dwa sposoby, na które zwierzęta te mogą odbierać ziemskie pole magnetyczne. Jeden opiera się na działaniu światłoczułych cząstek reagujących na pole i pewnego rodzaju „widzeniu” magnetyzmu. Drugi mechanizm polega na tym, że mikroskopijne cząstki magnetytu osadzone w ciele zwierzęcia poruszają się w magnetycznym polu, co pozwala je wyczuć.

Nie było dotąd jasne, którego z tych zmysłów żółwie używają do wykrywania pola magnetycznego podczas nawigacji za pomocą „magnetycznej mapy”, z którą się rodzą. Naukowcy z University of North Carolina w Chapel Hill (USA) wykonali pomysłowy eksperyment, aby to sprawdzić.

Najpierw zespół odkrył, że młode żółwie mogą nauczyć się kojarzyć pole magnetyczne charakterystyczne dla danego miejsca także z pojawieniem się pokarmu. Jednak zamiast uczyć się ślinić, jak słynne psy Pawłowa, młode żółwie karetta „tańczą” – przechylają ciało nad wodą otwierają pyszczek i poruszają przednimi płetwami.

Umieszczając młode żółwie w określonym polu magnetycznym podczas karmienia naukowcom udało się wytrenować je tak, aby później – po przeniesieniu do tego samego pola magnetycznego – wykonywały swój „taniec”. Zespół zdał sobie wtedy sprawę, że może wykorzystać ten sprytny trik, aby sprawdzić, czy żółwie potencjalnie „widzą”, czy też „czują” ziemskie pole magnetyczne.

W tym celu poddawali młode żółwie silnemu impulsowi magnetycznemu, który tymczasowo wyłączał ich zdolność do odczuwania pola. Jeśli po takim impulsie żółwie przestawałyby tańczyć, oznaczałoby to, że pole magnetyczne czuły. Jeśli jednak nadal by tańczyły, oznaczałoby to, że używały innego zmysłu do wykrywania magnetycznej mapy.

Badacze przenieśli więc każde młode żółwiątko do dużej metalowej cewki, która wytwarzała silny impuls magnetyczny, tymczasowo wyłączający zdolność odczuwania pola magnetycznego. Po tym zabiegu umieścili każde zwierzę w polu magnetycznym, które wcześniej oznaczało dostęp do jedzenia.

Rzeczywiście, po poddaniu impulsowi żółwie tańczyły mniej, co sugeruje, że raczej odczuwały pole magnetyczne, a nie je „widziały”. Odczuwanie pola magnetycznego stanowi więc kluczowy element zdolności do orientowania się żółwi w ich położeniu.

Badacze jednak wyjaśniają, że młode żółwie wykorzystują swój dodatkowy zmysł magnetyczny, który także może pozwalać im „widzieć” pola magnetyczne; oba zmysły się uzupełniają, umożliwiając gadom określenie swojego położenia i wyznaczenie kierunku, gdziekolwiek się znajdują.

Marek Matacz (PAP)

mat/ bar/