Od dawna wiadomo, że śmiertelność zmienia się w ciągu roku, nie było jednak danych, w jaki sposób zależy ona od lokalnego klimatu i jak zmieniała się w czasie w przypadku różnych chorób i osób w różnym wieku.

Badania przeprowadzili naukowcy Imperial College w Londynie. W badaniu wykorzystano dane dotyczące blisko 86 mln zgonów, jakie miały miejsce w USA w latach 1980 – 2016.

Obejmująca niemal cztery dekady analiza miała na celu dostarczenie danych umożliwiających opracowanie skuteczniejszych strategii pozwalających zmniejszyć śmiertelność obecnie i w przyszłości.

Jak wykazały analizy, śmiertelność ogólna (zgon z dowolnych przyczyn) mężczyzn w wieku 45 lat i starszych oraz kobiet w wieku 35 lat i starszych osiągała szczytowy poziom w grudniu, styczniu lub lutym, a była najniższa od czerwca do sierpnia.

Niezależnie od wieku, zgonów spowodowanych chorobami serca i płuc było najwięcej w styczniu i lutym, a najmniej - w lipcu i sierpniu. Najwięcej zgonów dzieci poniżej pięciu lat było w czerwcu, najmniej - w sierpniu.

Dla osób płci męskiej - od 5 do 34 lat - śmiertelność ogólna była najwyższa w czerwcu i lipcu. Zarówno u mężczyzn, jak i kobiet w wieku poniżej 45 lat najwięcej zgonów z powodu urazów zdarzało się w lecie.

W ciągu 37 lat, sezonowe różnice śmiertelności nie uległy dużym zmianom w przypadku osób w wieku 45 i więcej lat. Nastąpił natomiast znaczny spadek różnicy procentowej pomiędzy letnimi i zimowymi zgonami młodych ludzi obojga płci, ale zwłaszcza w przypadku chłopców i młodych mężczyzn (5-24 lata).

Ku zaskoczeniu autorów, sezonowe trendy były niezależne od położenia geograficznego. Jest to godne uwagi ze względu na różnice temperatur pomiędzy badanymi regionami. Na przykład dla mężczyzn i kobiet w wieku 65-74 lat liczba zgonów ze wszystkich przyczyn była najwyższa w lutym w północno-wschodnich i południowo-wschodnich regionach USA, mimo że średnie temperatury dla tych regionów różniły się o ponad 13 stopni Celsjusza. Ponadto dla osób w wieku powyżej 45 lat, nie było istotnych różnic pomiędzy sezonowymi szczytami umieralności pomimo dużej różnicy temperatur pomiędzy latem i zimą.

„Zidentyfikowaliśmy wyraźną sezonową zmienność w odniesieniu do wieku, płci i chorób, w tym więcej letnich zgonów młodych mężczyzn” - podsumowuje główny autor, prof. Majid Ezzat z Imperial College w Londynie. „Pokazaliśmy też, że ta sezonowość jest podobna pod względem czasu i wielkości w różnorodnych klimatach, o zasadniczo odmiennych temperaturach. Utrzymujący się zimowy szczyt zgonów obserwowany u osób starszych wskazuje na potrzebę interwencji zespołów środowiskowych i ochrony zdrowia dotyczących tej grupy, niezależnie od geografii i lokalnego klimatu" - mówi. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/