„To bardzo cenne zabytki, ważne dla historii naszego regionu, ale i dla historii Polski” - powiedział dyrektor Muzeum im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim Eugeniusz Hanejko.

Na wystawie pt „Czerwień – gród między Wschodem a Zachodem” zgromadzono kolekcję ponad 1,5 tys. zabytkowych przedmiotów z okresu między X a XIV w., odnalezionych podczas badań wykopaliskowych w Czermnie - wsi nad rzeką Huczwą, w powiecie tomaszowskim, niedaleko granicy z Ukrainą. Grodzisko w Czermnie, jest przedmiotem zainteresowania badaczy już od XIX w.

Zabytki eksponowane będą w trzech salach Muzeum. W jednej sali zgromadzone będą przedmioty związane z atrybutami władzy książęcej, w tym odkryta dwa lata temu srebrna i pozłacana biżuteria - m.in. pierścienie, zausznice, naramienniki, bransolety mankietowe i spiralne oraz kołty, czyli efektowne wisiory noszone przy skroniach, pierwotnie zawierające pakuły nasączone pachnidłami.

Według archeologów jest to biżuteria wczesnośredniowieczna - przykład ówczesnej ruskiej sztuki złotniczej najwyższej klasy, pochodząca prawdopodobnie z XIII wieku. Jej odkrycie w Czermnie może świadczyć, że gród zamieszkiwały ówczesne elity społeczne. Kosztowności zgromadzone były w dwóch miejscach, w odległości ok. 20 metrów od siebie. Najprawdopodobniej zostały ukryte przed najazdem tatarskim na Grody Czerwieńskie w połowie XIII wieku.

W kolejnej sali Muzeum na wystawie prezentowane będą militaria - wszelkiego rodzaju broń i elementy wyposażenia wczesnośredniowiecznego wojownika oraz przedmioty związane z handlem. Zabytki w trzeciej sali będą obrazować ówczesne życie codzienne – pokazane będą m.in. elementy wyposażenia domu i narzędzia pracy ówczesnych rzemieślników.

Badania grodziska w Czermnie archeolodzy UMCS prowadzą od wielu lat. nadrzecznych łąkach zachował się tam masyw wału obronnego, wyniesienia podgrodzi i chrześcijańskie cmentarzyska. Przez łąki, od grodu w stronę rzeki, ciągnęły się dwa pomosty, szerokie na trzy metry, ułożone na potężnych dębowych palach. Jeden z nich miał około 100 m długości, drugi znacznie więcej. Prowadziły one najpewniej do przystani. Próbki drewna pobrane z tych konstrukcji pozwoliły stwierdzić, że gród budowano z drzew ściętych w XI wieku, zaś drzewa użyte na pomosty ścięto w XII i pierwszych latach XIII wieku naszej ery.

Dwa lata temu archeologowie z UMCS potwierdzili tam istnienie fundamentów romańskiego kościoła, co może świadczyć, że znajdował się tam główny ośrodek średniowiecznych Grodów Czerwieńskich. Odkryty w Czermnie kompleks osadniczy powiązany z grodem to – według archeologów - najprawdopodobniej znany ze źródeł ruskich Czerwień.

O Grody Czerwieńskie toczyli walki polscy Piastowie z władcami ruskiego Kijowa. Czerwień był wówczas jednym z największych ośrodków w tej części Europy.

Wystawę w Muzeum Regionalnym w Tomaszowie Lubelskim można będzie oglądać do 31 marca. Potem ma być eksponowana w innych muzeach m.in. w Muzeum Narodowym w Krakowie.

PAP - Nauka w Polsce

ren/ abe/