Oporność bakterii chorobotwórczych na antybiotyki jest coraz poważniejszym zagrożeniem dla zdrowia. Oporne szczepy pojawiają się szybciej niż wprowadzane są nowe, skuteczne leki.

Szukając skuteczniejszych antybiotyków, Kim Lewis i jego koledzy przebadali 10 000 związków wytwarzanych przez bakterie żyjące w glebie, których nie udawało się hodować w warunkach laboratoryjnych. Jak się ocenia, około 99 proc. wolno żyjących bakterii nie daje się hodować w laboratorium, a mogą one być źródłem kolejnych skutecznych antybiotyków.

Dotychczas stosowane antybiotyki wytwarzane były przez drobnoustroje łatwe w hodowli i większość z nich przebadano w latach 60. Bakterie, które nie rosną na konwencjonalnych pożywkach udało się pobudzić do rozwoju w naturalnym środowisku lub za pomocą substancji stymulujących ich rozwój, na przykład chelatujących żelazo sideroforów.

Najbardziej obiecująca z badanych przez zespół Lewisa wydzielanych przez bakterie antybiotyków okazała się teiksobaktyna (Teixobactin), przedstawiciel klasy inhibitorów syntezy peptydoglikanów.

Zabija bakterie w podobny sposób, co stosowana od niemal 60 lat wankomycyna – uszkadzając błonę komórkową. Ponieważ działa na dwa różne mechanizmy komórkowe, oporność na nią nie powinna rozwijać się szybko. Jak spekulują autorzy badań, pierwsze bakterie oporne na teiksobaktynę mogą pojawić się po kilkudziesięciu latach (w przypadku wankomycyny oporność rozwinęła się 30 lat po jej wprowadzeniu na rynek).

Na razie teiksobaktyna okazała się skuteczna między innymi przeciwko powodującej gruźlicę Mycobacterium tuberculosis, Clostridium difficile, opornemu na metycylinę gronkowcowi złocistemu (MRSA) i opornym na wankomycynę enterokokom (VRE). Badania nad nowym antybiotykiem są na razie w fazie badań przedklinicznych (in vitro i na myszach) – nie zaobserwowano powstawania oporności w przypadku szczególnie łatwo nabywających jej szczepów Mycobacterium tuberculosis ani Staphylococcus aureus.(PAP)

pmw/ krf