W poniedziałek przedstawiciele Akademii Młodych Uczonych PAN przedstawili w przesłanym PAP komunikacie swój apel w sprawie ograniczenia budżetu Unii Europejskiej na badania naukowe.

"Jako przedstawiciele środowiska naukowego z dużym zaniepokojeniem przyjęliśmy ustalenia nadzwyczajnego szczytu Rady Europejskiej z 17–20 lipca 2020 r. w części dotyczącej budżetu na badania naukowe w latach 2021-2027" - czytamy w apelu. Jego autorzy zwracają uwagę, że przed Unią Europejską stoją coraz trudniejsze wyzwania cywilizacyjne, w tym te dotyczące walki z pandemią COVID‑19, "a nauka odgrywa w ich przezwyciężeniu fundamentalną rolę, zarówno krótko- jak i długoterminową". Autorzy apelu wychodzą z założenia, że również mądra odbudowa Europy nie jest możliwa bez zwiększenia inwestycji w naukę. "Biorąc to pod uwagę, znaczące ograniczenie finansowania programu Horizon Europe uważamy za niezrozumiałe i krótkowzroczne" - piszą przedstawiciele Akademia Młodych Uczonych PAN.

Młodzi naukowcy apelują do Prezesa Rady Ministrów, posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego o zdecydowaną obronę finansowania badań naukowych w budżecie Unii Europejskiej i podjęcie działań na rzecz jego zwiększenia.

"Przyjęcie budżetu w formie ustalonej w trakcie szczytu Rady Europejskiej spowolni postęp naukowy i obniży konkurencyjność europejskiej nauki, co w konsekwencji doprowadzi do jej znacznego osłabienia. W dynamicznie zmieniającym się świecie stagnacja prowadzi do marginalizacji, co rozumieją globalne potęgi gospodarcze, w tym Stany Zjednoczone i Chiny, które inwestują w rozwój nauki znaczące środki. Uważamy, że zmniejszenie finansowania badań w Europie będzie miało wiele negatywnych skutków nawet w najbliższym czasie" - czytamy w apelu.

Zdaniem autorów dokumentu ograniczenie finansowania zadań realizowanych w ramach I filaru programu Horizon Europe Excellent Science (m.in. programy badawcze European Research Council oraz Marie Skłodowska-Curie Actions) uderzy w pierwszym rzędzie w badania podstawowe, które stanowią fundament dla zastosowań nauki w praktyce. "Nie możemy bowiem opracować szczepionki czy też skutecznych terapii, jeśli nie znamy mechanizmów odporności człowieka i budowy wirusów. Obniżenie finansowania znacząco spowolni rozwój wszystkich bez wyjątku dziedzin naukowych, w tym nauk społecznych, humanistyki i ekonomii, których przedstawiciele są beneficjentami programów ERC, a które pomagają w zrozumieniu otaczającego nas świata i rozpoznaniu czekających nas wyzwań" - ocenia AMU PAN.

Zdaniem sygnatariuszy apelu zmniejszenie wydatków na stypendia dla badaczy i młodych naukowców, np. w ramach programu Marii Skłodowskiej-Curie, dotknie przede wszystkim badaczy z krajów takich jak Polska. Dzięki doświadczeniu zdobytemu podczas staży w najlepszych zagranicznych ośrodkach naukowych nasi uczeni z powodzeniem przeszczepiają na rodzimy grunt najlepsze praktyki, budują nowoczesne laboratoria i konkurują na równych prawach z badaczami z całego świata.

Przedstawiony projekt budżetu może znacząco ograniczyć współpracę badaczy na poziomie europejskim i międzynarodowym. Budowana dzięki środkom Unii Europejskiej, m.in. w ramach programu Erasmus+, aktywna współpraca naukowców zdecydowała w dużej mierze o powodzeniu pierwszych prób walki z COVID-19. "Jeśli Europa ma sprostać w przyszłości stojącym przed nią wyzwaniom medycznym, ekologicznym czy demograficznym, niezbędna jest intensyfikacja współpracy europejskich uczonych. Konieczna jest zatem większa otwartość na nowe inicjatywy w ramach filarów II i III, które obejmują przedsięwzięcia realizowane we współpracy międzynarodowej" - piszą autorzy dokumentu.

AMU PAN w pełni popiera stanowiska sprzeciwiające się obniżeniu budżetu na badania naukowe wyrażone m.in. przez Europejską Radę do Spraw Badań Naukowych (ERC), Europejską Federację Akademii Nauk i Nauk Humanistycznych ALLEA, Stowarzyszenie Marie Curie Alumni, narodowe Młode Akademie oraz Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

AMU PAN zaprasza wszystkich chętnych do przyłączenia się do apelu http://amu.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=175:budzeteu-20&catid=13&Itemid=198#sdfootnote1sym

Pod apelem podpisali się m.in. wiceprezes PAN prof. Stanisław Czuczwar, dyrektorzy niektórych placówek PAN: prof. Jarosław Stolarski (Instytut Paleobiologii PAN), prof. Agnieszka Dobrzyn (Instytutu Nenckiego PAN), prof. Anna Zielińska (Instytut Slawistyki PAN), dr hab. Krzysztof Galos (IGSMiE PAN), dr Tomasz Poprawka (Biura PolSCA PAN w Brukseli) czy ponad setka naukowców z całej Polski.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ ekr/