Internetowe spotkanie z ekspertem zorganizowała studencka grupa badawcza PUT Rocketlab Politechniki Poznańskiej. W minioną niedzielę o godz. 18. wszyscy zainteresowani techniką kosmiczną mogli poznać tajniki pracy w Europejskiej Agencji Kosmicznej i wysyłania satelitów na orbitę.

Mieszczące się w Niemczech, należące do ESA Europejskim Centrum Operacji Kosmicznych. zajmuje się m.in. pilotowaniem satelitów, przygotowywaniem nowych misji, przewidywaniem kosmicznej pogody i monitorowaniem kosmicznych śmieci. Zaś dr inż. Jędrzej Mosiężny zajmuje się wykorzystaniem sztucznej inteligencji w obliczaniu dynamiki lotów satelitów, w tym oporu, jakie stawiają w rozrzedzonej atmosferze.

Jak zauważył podczas spotkania ekspert, choć to lot rakiety w przestrzeń wywołuje największe emocje, to przygotowanie i pilotowanie satelitów może być niemniej ciekawe.

„Większość z nas skupia się głównie na fazie startu, ponieważ to jest najbardziej widowiskowe” - powiedział dr Mosiężny, po czym pozwolił widzom zajrzeć trochę za kurtynę.

Choć zastrzegł przy tym, że nie jest to oficjalna prezentacja ESA, a jego osobiste wystąpienie, to przedstawił mnóstwo informacji o tym, co w Centrum dzieje się przed i po wystrzeleniu satelity.

Zapewne mało kto wie, że niedługo przed startem na przykład włącza się alarm pożarowy w sali kontroli lotu i pozoruje różne inne trudne przypadki, aby sprawdzić, jak opiekująca się satelitą ekipa poradzi sobie z jego obsługą. A może ona akurat wymagać precyzyjnych działań.

Tego typu scenariusze mogą pojawić się czasie trwającej 3 miesiące kampanii symulacyjnej, która pozwala na sprawdzenie wszystkich procedur i trening zespołu operacyjnego.

„Wyłączamy zasilanie, wyłączamy WiFi, symulujemy wszelkiego rodzaju problemy z IT, z komunikacją, niedziałającą mysz. Sprawiamy, że ludzie nie przychodzą do pracy” - opowiadał inżynier.

Studenci technicznych kierunków, a zapewne i wielu inżynierów, a także inne osoby zainteresowane techniką mogły też posłuchać o technicznych szczegółach tego, jak wyglądają kolejne fazy przygotowania satelity i jego obsługa, czy o tym jak działają i co robią obserwujące satelity naziemne stacje.

Bo nawet po umieszczeniu go na odpowiedniej orbicie, włączeniu i przetestowaniu całej aparatury i przekazaniu w ręce operatora urządzenie wymaga dalszej obsługi.

„W tym momencie, kiedy nasz statek kosmiczny jest tam gdzie powinien być, jest skierowany w odpowiednią stronę, odpowiednie sensory patrzą na odpowiednie rzeczy, komunikacja działa w dwie strony, dane się zgadzają, kończy to pierwszą fazę operacji statku kosmicznego. W tym momencie statek kosmiczny zaczyna swoja właściwą misję i rozpoczyna się codzienna praca” - wyjaśnił dr Mosiężny.

Trzeba m.in. przewidywać ewentualne zmiany orbity, prowadzić diagnostykę działania pokładowych urządzeń, czy dokonywać manewrów unikania kolizji. Ryzyko zderzeń rośnie bowiem wraz z kolejnymi latami.

Już dzisiaj na orbicie działa ok. 4 tys. satelitów, a towarzyszy im 34 tys. tzw. kosmicznych śmieci o większych niż 10 cm, prawie milion o wielkości od 1 do 10 cm i prawie 130 mln o rozmiarach od 1 m do 1 cm.

Ekspert w czasie sesji z pytaniami opowiedział też o planach na usuwanie kosmicznych śmieci, w tym o słonecznych żaglach, czy „kosmicznej śmieciarce”, która ma chwytać zużyte urządzenia i ściągać z orbity.

Mówił też np. o pracach nad sztuczną inteligencją, która ma pozwalać satelitom automatycznie unikać kolizji.

Niektóre zadawane przez widzów pytania dotyczyły przy tym spraw ściśle technicznych, a inne np. tego, jak wygląda dzień pracy w ESA.

„Wstaję rano i robię to, co każdy robi rano. Po śniadaniu, biorę kawkę i siadam do komputera, gdzie sprawdzam maile, które przyszły do południa. Następnie sprawdzam, co moje modele zrobiły w ciągu wieczora, a potem rozwijam je dalej. Typowy dzień pracy w ESA, w moim przypadku nie różni się niczym od typowego dnia pracy biurowej” - opowiadał dr Mosiężny.

Wspomniał też o czytaniu naukowych artykułów, wyciągania z nich niezbędnych informacji, wprowadzania danych do systemu uczenia maszynowego, czy raportach obliczeniowych. „Całkiem fajna robota” - dodał.

Działająca od 2018 roku studencka grupa PUT Rocketlab również ma czym się pochwalić. Jednym z największych osiągnięć młodego zespołu jest mierząca 4 metry, rakieta sondażowa wielokrotnego użytku Hexa 2, która na wysokość 10 km może wynieść ładunek badawczy o masie 4 kg. Grupa planuje w tym roku udział w europejskim konkursie rakiet sondażowych EuroRoc 2021 oraz największych tego typ zawodach IREC Spaceport America Cup.

Zapis 1,5-godzinnego spotkania online można znaleźć pod adresem: https://www.facebook.com/putrocketlab/videos/361397071961871

PAP – Nauka w Polsce, Marek Matacz

mat/ agt/