W ramach grantu ERA Chair H2020 w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN (IRZiBŻ PAN) w Olsztynie powołany zostanie nowy, interdyscyplinarny zespół badawczy, którego liderem został biochemik prof. Carsten Carlberg, specjalista od badań nad witaminą D. Prof. Carlberg wygrał międzynarodowy konkurs, w którym kandydatów oceniało grono naukowców z Polski, Francji, Niemiec i Grecji.

Zainteresowania badawcze prof. Carlberga są ściśle związane z witaminą D, którą zajmuje się zawodowo od ponad 30 lat. Biochemik badał jej wpływ na zmiany w epigenomie (modyfikacje genomowego DNA i białek histonowych, które nie wpływają na kod genetyczny) i transkryptomie (zestawie cząsteczek mRNA, obecnym w określonym momencie w komórce, aby zakodować specyficzne i odpowiednie ilości białek).

Jednym z jego odkryć jest ustalenie, że w zależności od sposobu reakcji na ekspozycję na witaminę D, ludzi można zakwalifikować do trzech grup: słabo, średnio i silnie reagujących. Wskazuje to, że suplementacja tym związkiem powinna być ściśle spersonalizowana, ponieważ ma wpływ nie tylko na zdrowie kości, ale i na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a więc na profilaktykę chorób metabolicznych, nowotworów czy ochronę przed zachorowaniem na SARS-CoV-2.

Prof. Carlberg jest autorem m.in. 168 publikacji naukowych, 7 podręczników związanych m.in. z nutrigenomiką, którą wykładał jako jeden z pierwszych na świecie. Jego prace cytowane były ponad 17 tys. razy. Prof. Carlberg jest też mentorem i opiekunem naukowym ponad 60 magistrantów, doktorantów i pracowników naukowych.

Projekt ERA Chair WELCOME2 zakłada stworzenie w IRZiBŻ PAN zespołu specjalizującego się w badaniach nad analizą regulacji genów w skali całego genomu (pełnej informacji genetycznej) człowieka. Dzięki opracowaniu „cyfrowych bliźniaków”, czyli modeli osób zdrowych i chorych, możliwym będzie testowanie in silico (za pomocą symulacji komputerowej) interwencji związanych z doborem diety, aktywnością fizyczną i stosowaniem leków. Działania te będą podstawą do utworzenia w Instytucie Centrum Doskonałości w obszarze nutrigenomiki.

"Cieszę się z przeprowadzki do Olsztyna i kontynuowania tu moich badań nad witaminą D i nutrigenomiką. W uproszczeniu, nutrigenomika dostarcza nam odpowiedzi na to, w jaki sposób nasze śniadanie, obiad i kolacja wpływają na nasz genom. Wszyscy jesteśmy 'zjadaczami', a wybór żywności odzwierciedla nasz osobisty styl życia. Nasze badania skupią się więc na kwestiach, które dotyczą nas wszystkich, to jest na ryzyku zachorowania na takie choroby, jak nowotwór, cukrzyca, miażdżyca czy alzheimer" - powiedział prof. Carlberg.

Obecnie rozpoczął on kompletowanie nowego, interdyscyplinarnego zespołu badawczego (więcej - TU ): dwóch osób na stanowiska typu post-doc oraz trójki doktorantów. Pierwszym celem badawczym grupy będzie analiza wpływu witaminy D i innych związków odżywczych na zmiany epigenomu i transkryptomu komórek i tkanek u osób zdrowych i zagrożonych rozwojem stanów chorobowych.

Europejski grant ERA Chairs H2020 o wartości 2,5 mln euro pt. „Powołanie Centrum Doskonałości w obszarze nutrigenomiki dla poprawy zdrowia i jakości życia” (WELCOME2) został przyznany IRZiBŻ PAN w 2020 roku.

Nauka w Polsce - PAP

zan/