Ukraińcy są od lat największą grupą obcokrajowców na polskich uczelniach. PAP zapytała Ministerstwo Edukacji i Nauk o to, ilu Ukraińców obecnie studiuje w Polsce. Z przekazanych danych wynika, że w roku akademickim 2021/2022 (według stanu na 31 grudnia 2021 r.) studiuje w Polsce 34 725 obywateli Ukrainy, którzy stanowią 41,5 proc. wszystkich cudzoziemców kształcących się w Polsce.

Natomiast na studiach doktoranckich i w szkołach doktorskich, w analogicznym okresie, kształci się 146 doktorantów posiadających ukraińskie obywatelstwo, co przekłada się na 17 proc. udział Ukraińców w ogólnej liczbie cudzoziemców kształcących się na studiach III stopnia.

MEiN podało też dane dotyczące żaków z Ukrainy, którzy przybyli od 24 lutego, czyli od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Według danych przekazanych resortowi przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polski (KRASP) według stanu na 27 kwietnia 2022 r., 5699 obywateli Ukrainy zgłosiło się do polskich uczelni wyrażając zainteresowanie przyjęciem w poczet studentów, z czego 873 Ukraińców jest obecnie w trakcie rekrutacji na studia lub na kontynuację studiów w uczelni, a 472 już przyjęto na studia lub kontynuację studiów.

W przypadku doktorantów, po 24 lutego br., 97 obywateli Ukrainy zgłosiło się do uczelni wyrażając zainteresowanie przyjęciem do szkoły doktorskiej, z czego 11 Ukraińców jest obecnie w trakcie rekrutacji, a 2 osoby już przyjęto do szkoły doktorskiej.

Rzecznik prasowy MEiN Adrianna Całus przekazała PAP, że szef resortu w rekomendacjach wydanych w marcu dla jednostek systemu szkolnictwa wyższego i nauki, dotyczących działań na rzecz obywateli Ukrainy i Polski w związku z wojną w Ukrainie, zaapelował o rozłożenie na raty – dla obecnych studentów z Ukrainy – opłat za usługi edukacyjne oraz innych opłat pobieranych przez uczelnie, a także zarekomendował skorzystanie z ustawowego uprawnienia rektora do zwolnienia z opłat.

"Ponadto, studiujący obecnie obywatele Ukrainy, którzy podjęli kształcenie począwszy od roku akademickiego 2019-2020, nadal mogą korzystać ze świadczeń za zasadach określonych w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wszyscy cudzoziemcy są uprawnieni do ubiegania się o stypendium rektora, stypendium dla osób niepełnosprawnych i zapomogi na ogólnych zasadach obowiązujących w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce" - przekazała rzecznik MEiN.

Dodatkowo, o stypendium socjalne i kredyt studencki mogą ubiegać się wyłącznie ci studenci, którzy spełniają jeden z warunków określonych w ustawie, np. gdy udzielono zezwolenia na pobyt stały.

Natomiast obywateli Ukrainy, którzy podjęli kształcenie przed 1 października 2018 r. oraz w roku akademickim 2018-2019, obowiązują przepisy z poprzedniej ustawy - z dnia 17 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym. Oznacza to, że dostęp do pomocy materialnej z budżetu państwa przysługuje cudzoziemcom, którzy podjęli studia na zasadach obowiązujących obywateli polskich.

"Osoby, które podjęły studia na warunkach innych, niż obowiązujące obywateli polskich, na tzw. +warunkach dla cudzoziemców+ (...) nie posiadają uprawnień do otrzymywania wsparcia finansowego ze środków bezzwrotnej pomocy materialnej" - sprecyzowała rzecznik MEiN.

PAP zapytała również to, czy widoczny jest odpływ studentów ukraińskich - np. czy dotyczy to mężczyzn, którzy wracają do kraju, by służyć w wojsku.

"Ministerstwo Edukacji i Nauki nie dysponuje takimi danymi" - podkreśliła Całus. Dodała, że szef MEiN w rekomendacjach dla jednostek systemu szkolnictwa wyższego i nauki zaapelował o nieskreślanie z listy studentów obywateli Ukrainy, będących studentami danej uczelni, którzy wyjechali bądź wyjadą do swojego kraju w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego państwa.

"W takich przypadkach MEiN sugeruje udzielnie urlopów od zajęć na czas wyjazdu (...) – na zasadach określonych w regulaminie studiów" - sprecyzowała.

Ukraińskich studentów w Polsce wspiera również Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA). Agencja poinformowała pod koniec kwietnia o tym, że w ramach programu "Solidarni z Ukrainą" instytucje naukowe wspierające ukraińskich studentów i doktorantów, którzy opuścili swój kraj po inwazji rosyjskiej, otrzymają w sumie ponad 23,3 mln zł wsparcia. W jego ramach studenci ukraińscy mają zapewnioną możliwość nauki na polskich uczelniach w okresie od 1 marca do 30 września. Poza zwolnieniem z opłat za kształcenie uczestnikom wypłacane będzie stypendium. W razie potrzeby każdemu zostanie zapewniona także pomoc psychologiczna i prawna. Wsparcie to obejmie ok. 2 tys. osób.

Jak wynika z informacji zebranych przez korespondentkę PAP w Kijowie, studenci szkół wyższych w Ukrainie obecnie mają zajęcia przeważnie online. Te uczelnie i wydziały, które mają możliwość prowadzenia zajęć na miejscu, korzystają z niej i prowadzą zajęcia nawet w weekendy. Ze względu na wojnę zostały nieco zmienione reguły obrony prac dyplomowych (licencjackich i magisterskich) oraz wydłużone ich terminy. Zmiany dotyczą przede wszystkim formy egzaminu dyplomowego, który w większości wypadków będzie się odbywał online. Zmienione zostaną też terminy egzaminów wstępnych na studia magisterskie.

Do końca maja szkoły wyższe w Ukrainie mają opublikować zasady przyjmowania studentów w roku akademickim 2022-2023. Podstawowy schemat zasad rekrutacji i terminów, który każda uczelnia ma dopasować do swoich potrzeb, na początku maja został opublikowany na stronie ukraińskiego ministerstwa edukacji.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

szz/ mhr/