Ekstremalne zmiany klimatyczne mogły odegrać kluczową rolę w upadku imperium hetyckiego
Fot.: Brita Lorentzen Drewno pochodzące z terenu miasta Gordion – nazywanego politycznym centrum Anatolii, historycznej krainy Turcji zamieszkałej przez ludność hetycką od XVII w. p. n. e. do 1 200 r. p. n. e.
Susza, która miała miejsce w środkowej Anatolii (krainie historycznej w Turcji), między 1198 a 1196 rokiem p.n.e, mogła odegrać kluczową rolę w upadku imperium hetyckiego – informują naukowcy na łamach Nature.
Odkrycie opisane w "Nature" sugeruje, że ekstremalne zmiany klimatyczne zagrażają całym populacjom bez względu na wypracowane przez wieki metody walki z niesprzyjającymi do życia warunkami.
Zanim imperium hetyckie upadło około 1 200 r. p.n.e., przez ponad pięć wieków, było wielką potęgą starożytnego świata. Świetnie radziło sobie z wyzwaniami społeczno-politycznymi i gospodarczymi.
Zmiana klimatu na bardziej suchy i chłodniejszy rozłożyła się w czasie - trwała ok. 300 lat zanim imperium upadło. Naukowcy przypisują tej zmianie również upadek kilku starożytnych cywilizacji we wschodniej części Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie. Jednak szczegóły powiązań między różnego typu zmianami klimatycznymi a wydarzeniami w historii ludzkości pozostają niejasne.
Aby ocenić wpływ suszy na upadek imperium hetyckiego, naukowcy z Cypru i Stanów Zjednoczonych zbadali słoje współczesnych drzew jałowca w środkowej Anatolii. Zidentyfikowali niezwykle dotkliwy okres suszy, który miał miejsce między 1198 a 1196 rokiem p.n.e.
Badacze twierdzą, że susza doprowadziła do długich okresów niedoborów żywności, bo całe terytorium rdzennego królestwa hetyckiego było uzależnione od produkcji zboża i hodowli zwierząt, a brak wody mocną ją zakłócił. W efekcie doszło do niepokojów politycznych, ekonomicznych i społecznych, a także wybuchów chorób. Susza mogła być więc ogniwem zapalnym wszystkich procesów, które złożyły się na upadek imperium hetyckiego.
Autorzy artykułu w Nature sugerują, że jeśli ekstremalna zmiana warunków klimatycznych doprowadziła do upadku tak dobrze prosperującej społeczności hetyckiej, historia ta może być jednocześnie przestrogą dziś – kiedy świat stara się wypracować strategie obronne przed skutkami ubocznymi zmian klimatu.
Więcej informacji w materiale źródłowym: https://www.nature.com/articles/s41586-022-05693-y
Autorka: Urszula Kaczorowska
uka/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
