Przygotowano je w ramach projektu "Ocena wybranych elementów systemu zdrowia w Polsce w oparciu o dowody naukowe i dobre praktyki innych krajów – Polskie Zdrowie 2.0”.

To kolejne, trzecie opracowanie. Poprzednie dotyczyły redukcji użycia tytoniu i innych produktów zawierających nikotynę, szczególnie wśród młodego pokolenia oraz zasadniczego wzmocnienia zdrowia publicznego.

Badacze w najnowszym opracowaniu podkreślają, że sprawna koordynacja działań w różnych sferach polityki zdrowotnej wymaga właściwego podziału ról oraz uregulowania prawnego. Rozwiązania zamieszczono w opracowaniu "Koordynacja działań podejmowanych na różnych poziomach władz samorządowych i państwowych w planowaniu polityki zdrowotnej".

Współczesna ochrona zdrowia – jak wskazano w informacji przekazanej PAP - koncentruje się na profilaktyce zdrowotnej, działaniach naprawczych, opiekuńczych oraz promocji zdrowia. Polityka zdrowotna wyznacza m.in. cele i priorytety działania systemu zdrowia, określa reguły dostępności i korzystania ze świadczeń oraz relację między płatnikami i świadczeniodawcami.

Dla sprawnego planowania i wdrażania polityki zdrowotnej – jak zaznaczono - niezbędna jest koordynacja działań podejmowanych na różnych poziomach władzy państwowej i samorządowej.

"Istotą jest, aby elementy władzy publicznej nie przeszkadzały sobie, tylko się wspomagały" – zaznaczono.

W rekomendacjach eksperci PAN przedstawiają przykłady możliwych rozwiązań dotyczących polityki zdrowotnej w dwóch wariantach. Pierwszy z nich dotyczy wprowadzania modyfikacji w ustawach, ale bez ingerowania w zapisy Konstytucji RP. W ramach tego podejścia wyróżniono dwa modele: samorządowy i powiatowy. Wariant drugi dopuszcza zmiany w Konstytucji RP.

Proponowany Model Samorządowego Systemu Ochrony Zdrowia (MSSOZ) dzieli obowiązki zdrowotne wobec obywateli między poszczególne poziomy administracji samorządowej. W modelu tym samorządy województw odpowiedzialne są za organizację lecznictwa szpitalnego oraz, jak obecnie, za organizację stacjonarnych i całodobowych świadczeń dotyczących uzależnień; powiaty - za rozwiązywanie problemów związanych z uzależnieniami oraz tworzenie centrów zdrowia psychicznego i zdrowia publicznego, a gminy za organizację usług z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz usług opiekuńczych.

Model Powiatowego Systemu Ochrony Zdrowia (MPSOZ) to - jak wskazano - podejście zaproponowane przez Związek Powiatów Polskich (ZPP) w 2022 r. jako pomysł na "optymalny model systemu ochrony zdrowia” oparty na samorządzie powiatowym. Przyjmuje się w nim, że powinno się przekształcić powiatowe zasoby w zakresie ochrony zdrowia w lokalne centra zdrowia. W ocenie ZPP przyniesie to konsolidację zasobów, koncentrację usług i współpracę interesariuszy.

Wariant drugi zakłada wdrożenie jednego z opisanych powyżej modeli, ale także wprowadzenie zmian w Konstytucji. Istotną zmianą w tym wariancie jest wprowadzenie współodpowiedzialności obywatela za zdrowie swoje i swoich dzieci. W informacji wskazano, że wzięcie odpowiedzialności za stan swojego zdrowia byłoby podstawą np. do konieczności płacenia za choroby powstałe w wyniku niewłaściwego stylu życia. Autorzy wskazują tu np. otyłość czy choroby wywołane paleniem tytoniu. Zdaniem autorów opracowania byłoby to motywujące dla pacjentów, a także wzmocniło efekty leczenia.

Opracowanie jest do pobrania na stronie https://pan.pl/polskie-zdrowie/. (PAP)

Nauka w Polsce, Katarzyna Lechowicz-Dyl

ktl/ mhr/