Dokument - na zlecenie ministerstwa - przygotował Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy (za środki z NFOŚiGW). Prace nad nim trwały dwa lata.

Jak wcześniej informował PAP ten instytut, planu wymagało od Polski UNESCO, które wzywało do tego w 2019 i 2021 r. Taki plan powinien mieć każdy obiekt UNESCO, ale - jak tłumaczył IOŚ - w Polsce nie ma przepisów, które mówią o tym jak zarządzać obiektem UNESCO.

W opublikowanym planie podkreślono, że jest on wypełnieniem zobowiązań Polski, które wynikają z wpisu Puszczy Białowieskiej na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zainteresowani dokumentem swoje uwagi mogą przysyłać do ministerstwa mailem (zpz.konsultacje@klimat.gov.pl) albo pocztą tradycyjną. "Jeżeli otrzymane uwagi, wnioski i opinie, w jakimś zakresie, okażą się zasadne, projekt planu zarządzania zostanie skorygowany" - podało biuro prasowe ministerstwa.

W planie podano, że po konsultacjach społecznych, dokument będzie przekazany do konsultacji w Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO, a wdrożenie planu będzie możliwe po jego zaakceptowaniu przez ministra klimatu i środowiska.

"Celem planu jest zapewnienie skutecznej ochrony i systemu zarządzania obiektem, które będą służyć zachowaniu dla obecnych i przyszłych pokoleń unikalnego w skali światowej ekosystemu leśnego wraz z niezaburzonymi procesami ekologicznymi i kształtowaną w ich wyniku różnorodnością biologiczną" - podkreślono w dokumencie. Dodano, że plan ma m.in. służyć lepszej komunikacji pomiędzy podmiotami, które zarządzają obiektem Białowieża Forest, skuteczności zarządzania, nadzorowi.

"Przyjmujemy, że realizacja planu zarządzania jest podporządkowana osiągnięciu wizji, która zakłada, że światowe dziedzictwo naturalne Białowieża Forest jest zachowane dla przyszłych pokoleń" - podkreślono w dokumencie.

Obiekt Białowieża Forest ma transgraniczny charakter, znajduje się po polskiej i białoruskiej stronie granicy. To łącznie ponad 141 tys. ha (z czego blisko 60 tys. ha w Polsce) i 166 tys. ha strefy buforowej (z czego ponad 35,8 tys. ha w Polsce).

Białowieża Forest w Polsce obejmuje Białowieski Park Narodowy oraz nadleśnictwa Browsk, Białowieża i Hajnówka (powiat hajnowski). Plan zarządzania dotyczy też strefy buforowej z szerszym otoczeniem - gminą Michałowo w powiecie białostockim, na terenie której jest fragment tej strefy i częścią nadleśnictwa Bielsk.

W poddanym konsultacjom planie jest szczegółowy opis unikalnych walorów Puszczy Białowieskiej.

"Puszcza Białowieska jest jednym z ostatnich istniejących i najlepiej zachowanych naturalnych kompleksów leśnych o charakterze pierwotnym na niżu Europy. Dzięki sześciusetletniej historii ochrony Puszczy i ścisłej ochronie ustanowionej w części Puszczy na początku XX wieku zachowała ona swój unikalny charakter. Największą wartością obszaru jest różnorodność siedlisk i gatunków, jak również naturalne procesy zachodzące nieprzerwanie od tysięcy lat" - wskazano w dokumencie.

Dodano, że obszar ten ma wyjątkowe znaczenie dla przyrody m.in. ze względu na "powierzchnię starodrzewów na dużych niezaburzonych obszarach, na których zachodzą procesy naturalne".

Dokument zawiera także m.in. analizę źródeł zagrożenia dla puszczańskiej przyrody. Wymieniono np. zmiany klimatu, działalność człowieka (fragmentacja siedlisk, np. przez budowę i funkcjonowanie dróg czy zbudowaną zaporę na granicy z Białorusią, pozyskiwanie drewna), zagrożenia pożarowe.

W dokumencie jest m.in. plan zabezpieczenia przeciwpożarowego i gaszenia pożarów lasu oraz propozycje zmian dotyczących obszarów objętych różnymi reżimami ochronnymi, czyli tzw. strefowanie. W poszczególnych strefach są niedopuszczone lub dopuszczone takie działania jak pozyskiwanie drewna, polowanie, zbiór jagód i grzybów, rekreacja, dostęp publiczny, budowa dróg. (PAP)

Izabela Próchnicka

kow/ mmu/