Chybotanie materii powstałej w wyniku rozerwania pływowego gwiazdy pozwoliło naukowcom obliczyć prędkość rotacji czarnej dziury. Źródło: Kadr z wideo MIT, via YouTube

Astronomowie zmierzyli prędkość rotacji czarnej dziury, obserwując reakcję gwiezdnej materii

Astronomowie po raz pierwszy zmierzyli prędkość rotacji supermasywnej czarnej dziury, obserwując "chybotanie" gwiezdnej materii. W badaniach - opublikowanych w "Nature" - uczestniczyły polskie badaczki.

  • Fot. Adobe Stock
    Kosmos

    W Drodze Mlecznej wykryto gwiazdową czarną dziurę o rekordowo dużej masie

    Dzięki obserwatorium Gaia, teleskopowi Europejskiego Obserwatorium Południowego i innym instrumentom naziemnym naukowcom udało się wytropić rekordową czarną dziurę w naszej galaktyce. W badaniach udział wzięli polscy astronomowie z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

  • Widać tutaj obraz supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A*, uzyskany przez Teleskop Horyzontu Zdarzeń EHT), do którego dodano artystyczną ilustrację wskazującą, w którym miejscu modelowanie danych ALMA przewiduje gorącą plamę oraz jej orbitę wokół czarnej dziury. Źródło: EHT Collaboration, ESO/M. Kornmesser (Acknowledgment: M. Wielgus).
    Kosmos

    Wykryto bąbel gorącego gazu, wirujący wokół supermasywnej czarnej dziury w Drodze Mlecznej

    Naukowcy wykryli „gorącą plamę” na orbicie wokół supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A* w centrum naszej galaktyki. Dokonał tego zespół naukowców pod kierunkiem dwojga Polaków, który przeanalizował obserwacje dokonane przy pomocy sieci radioteleskopów ALMA. O odkryciu poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

  • Wizja artystyczna pokazuje, jak mógłby wyglądać układ podwójny VFTS 243, gdybyśmy obserwowali go z bliska. System, który znajduje się w Mgławicy Tarantula w Wielkim Obłoku Magellana, składa się z gorącej, niebieskiej gwiazdy o masie 25 mas Słońca oraz czarnej dziury, która ma masę co najmniej 9 mas Słońca. Rozmiary obu składników układu podwójnego nie są narysowane w skali: w rzeczywistości niebieska gwiazda jest około 200 000 razy większa niż czarna dziura. Credit: ESO/L. Calçada
    Kosmos

    Odkryto uśpioną czarną dziurę w innej galaktyce

    Międzynarodowy zespół naukowców, w tym - z Polski, odkrył "uśpioną" czarną dziurę o masie gwiazdowej w Wielkim Obłoku Magellana - galaktyce sąsiedniej względem naszej. O odkryciu poinformowały ESO oraz Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego.

  • Wizja artystyczna: obraz tła Drogi Mlecznej zakłócony przez grawitację wędrującej czarnej dziury. Czarna dziura na skutek swej ogromnej grawitacji zakrzywia wokół siebie przestrzeń co powoduje zniekształcenia obrazów znajdujących się za nią gwiazd tła. Źródło: NASA, STScI, zdjęcie: FECYT, IAC.
    Kosmos

    Polscy astronomowie odkryli swobodną czarną dziurę w Drodze Mlecznej

    Dwa międzynarodowe zespoły naukowców, z udziałem astronomów z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, ogłosiły odkrycie samotnej czarnej dziury w Drodze Mlecznej. Jest to pierwsza tego typu detekcja.

  • Droga Mleczna i położenie jej centralnej czarnej dziury widziane przez Atacama Large Millimeter/submillimeter Array. Źródło: ESO/José Francisco Salgado (josefrancisco.org), EHT Collaboration
    Kosmos

    Astronomowie "zrobili zdjęcie" czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej

    Naukowcy zaprezentowali pierwszy obraz supermasywnej czarnej dziury w centrum naszej galaktyki. O odkryciu poinformowały Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) oraz uczestnicy projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT). Udział w odkryciu mają też Polacy.

  • Artystyczna wizja pokazuje czarną dziurę 11 razy masywniejszą niż Słońce oraz okrążającą ją gwiazdę o 5 masach Słońca. Oba obiekty znajdują się w NGC 1850, gromadzie tysięcy gwiazd odległej o prawie 160 000 lat świetlnych w Wielkim Obłoku Magellana, galaktyce sąsiadującej z Drogą Mleczną. Zniekształcenie kształtu gwiazdy wynika z silnego oddziaływania grawitacyjnego wywieranego przez czarną dziurę. Źródło: ESO/M. Kornmesser.
    Kosmos

    Astronomowie wyśledzili czarną dziurę w gromadzie gwiazd poza naszą galaktyką

    Naukowcom udało się wykryć niewielką czarną dziurę w gromadzie gwiazd w jednej z galaktyk poza Drogą Mleczną. Do badań użyto teleskopu VLT należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), a także danych z polskiego projektu OGLE prowadzonego przez Uniwersytet Warszawski.

  • Artystyczna wizja połączenia się czarnej dziury i gwiazdy neutronowej. Źródło: Carl Knox, OzGrav, Uniwersytet w Swinburne.
    Kosmos

    Naukowcy - świadkami połączenia czarnej dziury z gwiazdą neutronową

    Dzięki falom grawitacyjnym naukowcom udało się po raz pierwszy zarejestrować sygnał od kosmicznej katastrofy, w której czarna dziura połyka gwiazdę neutronową. W badaniach, których wyniki ogłoszono we wtorek, uczestniczyli m.in. naukowcy z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Najpopularniejsze

  • Polska Stacja Antarktyczna im. H.Arctowskiego znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Latarnia morska. gr PAP/Tomasz Janecki

    Ekspert o odnalezieniu szczątków brytyjskiego polarnika: precedens i niezwykły łut szczęścia

  • Polacy odkryli najstarsze ślady poruszania się kręgowców po lądzie, pozostawiły je ryby dwudyszne

  • Archeolodzy z UJ badają unikalne na światową skalę malowidła w Siedlęcinie

  • Środowisko o zapomogach dla doktorantów: tak, ale nie z budżetu szkół doktorskich

  • Behawiorystka: żyć jak kot z kotem, czyli źle

  • Fot. Adobe Stock

    Europejskie lasy pochłaniają coraz mniej węgla

  • Leki typu Ozempic odchudzają także z mięśni, co jest groźne dla zdrowia sercowo-naczyniowego

  • Skład mikrobioty jelitowej może być powiązany z ryzykiem bezsenności

  • Cywilizacja na rauszu: alkohol sprzyjał budowaniu złożonych społeczeństw

  • Niskoprzetworzona dieta odchudza skuteczniej niż ultraprzetworzona - przy tej samej kaloryczności

09.06.2025. Na zdjęciu Karolina Zioło-Pużuk. PAP/Marcin Obara

Wiceministra nauki: szkic rozporządzenia o ewaluacji nauki będzie gotowy późną jesienią

Wiceministra nauki Karolina Zioło-Pużuk powiedziała PAP, że szkic rozporządzenia dotyczącego ewaluacji naukowej ma być gotowy późną jesienią. Dodała, że środowisko naukowe postuluje m.in. uwzględnienie w ewaluacji różnic między poszczególnymi dyscyplinami oraz promowanie stałości zatrudnienia.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera