12.09.2025 PAP/Piotr Polak

Powstała baza żółwi żyjących na terenach Polski i Czech od triasu po dziś

Informacje na temat blisko 300 okazów żółwi żyjących na terenach Polski i Czech od ok. 215 mln lat temu po dziś – objęła baza danych stworzona przez naukowców z Instytutu Paleobiologii PAN. W otwartym dostępie można znaleźć informacje o okazach, ich zdjęcia i modele 3D.

  • Rekonstrukcja wyglądu jurajskiego żółwia z Krzyżanowic autorstwa Bogusława Waksmundzkiego.
    Życie

    Ślady na pancerzach jurajskich żółwi – zapisem złożonych relacji tych zwierząt z innymi organizmami

    Naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego zainteresowały licznie występujące i niejednorodne dołki na pancerzach „polskich” żółwi żyjących 150 mln lat temu. Ich analizy wykazały, że te ślady m.in. pasożytnictwa czy ataku drapieżnika, w szerszej perspektywie są zapisem relacji żółwi z innymi organizmami.

  • Toń morska w jurze i w kredzie. Arch. Macieja Pindakiewicza
    Życie

    Ryby zdetronizowały głowonogi i zdominowały oceany na przełomie kredy i jury

    Morza w okresie jurajskim nie przypominały tych dzisiejszych, ponieważ wtedy dominowały głowonogi, których najbliżsi dzisiejsi krewniacy to kałamarnice i mątwy. Zmiana nastąpiła na przełomie jury i kredy, kiedy to ryby zaczęły przejmować oceany – wykazały badania paleontologów m.in. z PAN.

  • Źródło: prof. Kamilla Pawłowska z UAM
    Życie

    Niezwykłe zapisy obecności nosorożca włochatego w polskich zbiorach: badaczka UAM kontynuuje prace

    Nieznane dotąd dla nauki czaszki nosorożców włochatych czy okazy uznane za zaginione w Polsce zbadała prof. Kamilla Pawłowska z UAM, w ramach międzynarodowego projektu badawczego. W poszukiwaniu szczątków tego wymarłego gatunku prześledziła ponad sto miejsc w kraju.

  • Rekonstrukcja diadektyda z łuskami na brzuchu wraz z odciskami Ichniotherium z płyty piaskowca. Rysunek Frederika Spindler.
    Życie

    Płaz sprzed 300 mln lat z ogonem pokrytym łuskami – nowy trop w temacie ewolucji

    Diadektid to płaz żyjący 300 mln lat temu na terenie dzisiejszych Sudetów. Naukowcy odnaleźli ślad jego ogona, na którym zauważyli rzędy łusek – jak u gadów. Odkrycie sugeruje, że łuski, które pomogły zwierzętom wyjść na ląd i go podbić, wyewoluowały wcześniej niż sądzono.

  • Fot. Adobe Stock
    Życie

    Małopolskie/ Kość, znaleziona w Książnicach nad Rabą, należy do mamuta

    Olbrzymia kość, którą wędkarz przypadkowo znalazł w maju w Książnicach na brzegu Raby w Małopolsce, należy do dorosłego mamuta – wykazały badania. Zwierzęta te zamieszkiwały w plejstocenie, czyli epoce lodowcowej, cały obszar obecnej Polski.

  • Rekonstrukcja przyżyciowa Ajkaceratops jako enigmatycznego dinozaura ptasiomiednicznego. Autor: Edyta Felcyn-Kowalska
    Życie

    Europejski ceratops był jednak innym typem dinozaura

    Był uważany za najmocniejszy dowód na obecność ceratopsów (dinozaurów rogatych) poza Azją i Ameryką Północną. O odkryciu pisano nawet w „Nature”. Naukowcy z PAN w swoich badaniach podają to jednak w wątpliwość, wykazując, że skamieniałości należały raczej do innej grupy dinozaurów.

  • Źródło: Facebook/ Instytut Paleontologii PAN i PeerJ
    Życie

    Ponownie zbadano pradawnego krokodylomorfa z Załęcza Wielkiego

    Naukowcy ponownie zbadali szczątki prehistorycznego gada morskiego, znalezionego jeszcze w XX w. we wsi Załęcze Wielkie (woj. łódzkie). Ten daleki krewniak współczesnych krokodyli miał około 4 m długości i wyraźny uraz szczęki, którego prawdopodobnie nabawił się w pierwszych latach życia - ustalili badacze.

  • Autor Jakub Zalewski. Arch. Justyny Słowiak.
    Życie

    Zagadka enigmatycznego dinozaura Bagaraatan ostromi rozwiązana

    Bagaraatan ostromi to enigmatyczny dinozaur drapieżny z późnej kredy, który posiadał trudną do wyjaśnienia kombinację cech. Nowe badania, przeprowadzone przez paleontologów m.in. z PAN, wykazały, że w szkielecie pomieszano kości dwóch dinozaurów, w tym od młodocianego tyranozauryda.

  • Fot. Skonstruowany przez naukowców Robopteryx prezentuje “proto-skrzydła” konikowi polnemu. Fot: Jinseok Park, Piotr Jablonski et al.
    Życie

    Skąd się wzięły skrzydła? Pierwsze pióra mogły przydawać się dinozaurom do płoszenia ofiar

    Dinozaury mogły używać piór na przednich kończynach i ogonie do płoszenia i ścigania swoich ofiar - sugeruje prof. Piotr Jabłoński z zespołem z Korei. Badacze, aby potwierdzić tę hipotezę, zbudowali robota - Robopteryksa straszącego owady i badali neurony koników polnych.

Najpopularniejsze

  • Rekonstrukcja życia Paradoxophidion richardoweni z późnego eocenu (37 milionów lat temu) w Anglii. Grafika: Jaime Chirinos, z arch. Georgiosa Georgalisa.

    Nowy gatunek węża sprzed 37 mln rzuca światło na wczesną ewolucję „zaawansowanych węży”

  • Naukowcy udowodnili istnienie tetrakwarków

  • Skok w rozwoju AI. Polacy przełamują impas w uczeniu ze wzmocnieniem (RL)

  • Dr Piejka: samotność sprawia, że świat wydaje się groźniejszy – to pułapka

  • Polscy naukowcy współtwórcami gorsetu do leczenia skoliozy u młodzieży

  • Fot. Adobe Stock

    Prof. Rydzewska: choroby zapalne jelit coraz bardziej powszechne, głównie wśród młodych

  • Powszechnie stosowany olej sprzyja otyłości

  • Niespodziewane wyleczenie z HIV

  • Posągi Wyspy powstały bez centralnego zarządzania

  • Portugalia/ Biolodzy potwierdzili wyginięcie motyla - bielinka maderskiego

Katowice, 07.12.2025. Astronauta projektowy ESA Sławosz Uznański-Wiśniewski podczas spotkania w ramach 9. Śląskiego Festiwalu Nauki. Fot. PAP/Jarek Praszkiewicz

Uznański-Wiśniewski: lokalizacja ośrodka ESA to sprawa wtórna, najważniejszy plan jego powstania

Lokalizacja ośrodka Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), który ma powstać w Polsce, to kwestia wtórna; najważniejsze jest stworzenie planu jego powstania – podkreślił astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski podczas niedzielnego briefingu w trakcie 9. Śląskiego Festiwalu Nauki w Katowicach.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera