Czasami zbieranie danych badawczych jest niezwykle pracochłonne. Wymaga gigantycznych budżetów i angażuje duże zespoły. Na podstawie tych danych powstają publikacje naukowe. Dane te nie przestają być jednak interesujące, kiedy dany projekt się kończy. Szkoda więc, żeby zebrane dane trafiały na zawsze do szuflady i skazane były na zapomnienie. Kto wie, komu i kiedy te same mogą się przydać, aby dokonać zupełnie nieoczekiwanych odkryć.

I tak np. czasem naukowcy z zupełnie innych zespołów przeprowadzają recykling danych - analizują publicznie dostępne informacje w poszukiwaniu nowych zależności, piszą na ich podstawie dokładniejszy model rzeczywistości, trenują algorytmy sztucznej inteligencji. Albo nawet ponownie analizują te same dane, aby sprawdzić, czy w oryginalnych badaniach nie popełniono błędów.

I tak np. w Repozytorium Otwartych Danych naukowcy mogą opublikować za darmo bazy danych zebranych podczas swoich badań.

“Rosnąca świadomość naukowców w zakresie korzyści płynących z udostępniania danych badawczych w sposób otwarty, sprawia, że do repozytorium z roku na rok zgłasza się coraz więcej osób chcących zdeponować inne niż publikacje rezultaty pracy badawczej” - piszą przedstawiciele repozytorium.

Naukowcy decydują się na korzystanie z serwisu, by zwiększyć widoczność swoich badań oraz szanse cytowania zbiorów i powiązanych z nimi publikacji. Czasami zaś deponowanie danych w bezpłatnym repozytorium jest wymagane przez instytucje finansujące badania lub wydawnictwa.

Istotna jest także możliwość jednoznacznego określenia zasad korzystania z danych.

Początki serwisu sięgają 2015 roku - czasu, kiedy jeszcze niewiele osób myślało o aktywnym korzystaniu z repozytoriów danych. Dzisiaj dzielenie się zasobami gromadzonymi i analizowanymi w toku badań naukowych staje się powszechną praktyką, a platformy takie jak RepOD odpowiadają na zapotrzebowanie badaczek i badaczy na ich bezpieczne, długoterminowe i bezpłatne przechowywanie.

RepOD był pierwszym polskim repozytorium danych badawczych. 2 lipca 2015 roku platforma rozpoczęła funkcjonowanie, a 31 lipca 2015 roku opublikowano na niej pierwszy zbiór danych. Od 2020 r działa nowa wersja strony oparta o zmodyfikowane w ICM UW oprogramowanie Dataverse, w pełni zgodne ze światowymi standardami.

RepOD od początku funkcjonował jako platforma bezpłatna i ogólnodostępna. Wszyscy mogą przeszukiwać i pobierać dostępne zbiory, a po założeniu darmowego konta - również deponować i udostępniać własne dane. Z repozytorium mogą korzystać zarówno indywidualni badacze, jak i instytucje zainteresowane prowadzeniem własnych kolekcji. Dzięki temu można gromadzić i udostępniać w jednym miejscu dane zbierane w ramach badań prowadzonych w konkretnych uczelniach czy instytutach.

Bieżącą obsługą repozytorium, w tym dbaniem o jakość gromadzonych zasobów, zajmują się członkowie zespołu repozytorium. Nadzór merytoryczny nad kolekcjami instytucjonalnymi sprawują same instytucje, przy wsparciu ICM UW.

W RepOD funkcjonuje już 28 kolekcji instytucjonalnych, ponad 16 tys. plików.

Repozytorium dostępne jest tutaj.

Nauka w Polsce

lt/ agt/