Nazwiska laureatów podała w komunikacie prasowym Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP).

Nagroda FNP jest przyznawana w czterech kategoriach za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju.

W obszarze nauk o życiu i o Ziemi nagrodę otrzymał dr hab. Sebastian Glatt z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Doceniono go za ustalenie struktury i funkcji kompleksu Elongator wpływającego na poprawność biosyntezy białka.

Wiadomo, że mutacje tego białkowego kompleksu występujące u ludzi są powiązane z różnymi chorobami neurorozwojowymi i neurodegeneracyjnymi (jak np. ataksja), a także z nowotworami (np. rakiem piersi). To czyni kompleks Elongator bardzo interesującym celem dla nowatorskich leków - wyjaśnia FNP.

Prof. dr hab. inż. Janusz Lewiński z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej i Instytutu Chemii Fizycznej PAN otrzymał nagrodę w obszarze nauk chemicznych i o materiałach za opracowanie mechanochemicznych metod syntezy perowskitów poprawiających ich właściwości fotowoltaiczne.

“Nowa, mechanochemiczna metoda syntezy perowskitów otwiera drogę do szerszego ich wykorzystania praktycznego, a także stanowi dogodną platformę do implementacji przemysłowej produkcji perowskitowych ogniw fotowoltaicznych oraz potencjalnego zastąpienia powszechnie dzisiaj stosowanych krzemowych urządzeń fotowoltaicznych” - informuje fundacja.

Prof. dr hab. Krzysztof Sacha z Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymał Nagrodę FNP w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich. Kapituła konkursu doceniła uczonego za sformułowanie teorii kryształów czasowych.

Jak wyjaśniła fundacja, w 2015 roku prof. Krzysztof Sacha zaproponował inną ideę kryształu czasowego pokazując, że istnienie kwantowych struktur krystalicznych w czasie jest możliwe oraz że mogą one posiadać różne właściwości znane z fizyki ciała stałego, choć obserwowane w wymiarze czasowym. Obecnie grupa badawcza profesora Sachy rozwija czasotronikę, czyli pionierskie badania nad praktycznym wykorzystaniem kryształów czasowych. Być może będzie można z nich wytworzyć różnego typu elementy i urządzenia. Jednym z potencjalnych zastosowań kryształów czasowych może być komputer kwantowy.

Prof. dr hab. Marcin Wodziński z Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego otrzymał nagrodę w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za nowatorskie studia nad chasydyzmem, wyjaśniające rolę kultury, polityki i geografii w kształtowaniu tożsamości religijnych i relacji międzyetnicznych.

Historycy zajmujący się chasydyzmem tradycyjnie traktowali go jako wyłącznie ruch religijny. Prof. Marcin Wodziński przełamał to stereotypowe podejście, pokazując chasydyzm jako ruch religijno-społeczny, w którym niezwykle ważne są także kwestie etniczne, polityczne czy kulturowe. Przeformułował badania chasydyzmu, skupiając się na kwestiach płci, codzienności życia chasydzkiego, aktywności gospodarczej, politycznej czy kulturalnej oraz innych czynnikach, które były we wcześniejszych badaniach zaniedbywane.

Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie z tegorocznymi zdobywcami nagrody, liczy już 121 osób. Wyróżnienie to jest nagrodą indywidualną, przyznawaną przez Radę Fundacji w drodze konkursu. Rada FNP pełni rolę kapituły konkursu i dokonuje wyboru laureatów na podstawie opinii niezależnych ekspertów i recenzentów, głównie z zagranicy - oceniających dorobek kandydatów.

Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 4 grudnia br. i będzie transmitowana online.(PAP)

ekr/ bar/ lm/