Minister nauki i szkolnictwa wyższego Wieczorek za swoje największe sukcesy uznał m.in. przywrócenie dialogu ze środowiskiem akademickim i zwiększenie nakładów na naukę o 22 proc. Podkreślił, że w czasie minionego roku kadrze akademickiej przyznano 30 proc. podwyżki, a pozostałym pracownikom uczelni – 20 proc.

"Myślę, że to będzie dobrze wróżyło na przyszłość, bo te środki przecież będą przechodzić na następne lata" – powiedział minister.

Jego zdaniem na uwagę zasługuje również kwestia kontaktu ze środowiskiem studenckim, a zwłaszcza program remontu i budowy akademików. "Zorientowaliśmy się, że mamy 100 tys. miejsc w akademikach, z czego 30 tys. jest niewykorzystywane, bo się po prostu nie nadają do zamieszkania. Warto w to zainwestować. Na same remonty już wydaliśmy blisko pół miliarda złotych" – zauważył.

Do sukcesów resortu zaliczył też projekt ustawy o Polskiej Akademii Nauk oraz trwające prace nad przygotowaniem noweli ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

"To jest też efekt pracy kilkumiesięcznej ze środowiskiem. Nieraz trudnej, bo mogą być różnice zdań, ale o to w tym wszystkim chodzi" – uznał Dariusz Wieczorek.

Zapytany, czy kwestie legislacyjne na pewno można zapisać resortowi na plus, skoro wiele planowanych ustaw nie weszło jeszcze w życie, odpowiedział: "Pewne rzeczy i tak musimy wstrzymać do wyborów prezydenckich. Jeżeli razem z ustawą o Polskiej Akademii Nauk jest ustawa o likwidacji Akademii Kopernikańskiej, to przy obecnym prezydencie i tak nie zrobimy tego".

Ocenił, że jeśli kolejny prezydent również nie będzie popierał działań rządu, "to będzie w ogóle problem". "Wtedy nie będzie można tego dokończyć, uporządkować. A poziom patologii, z którymi mamy do czynienia, jeżeli chodzi o naukę, jest ogromny" - zaznaczył. Wspomniał też o innych ministerialnych opublikowanych projektach ustaw, m.in. o Narodowym Centrum Nauki i Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.

Wśród najważniejszych zadań na kolejny rok rządu minister Wieczorek wymienił "dokończenie wszystkich kwestii związanych z ustawami". Za kluczową uznał kwestię nowej ewaluacji działalności naukowej uczelni i instytutów od 2026 r.

"Widzimy, jaki tutaj jest problem. Środowisko też już widzi, że te punkty, ta +punktoza+, pogoń za punktami, często niezwiązana z faktyczną pracą naukową, to po prostu musi ulec zmianie. My musimy dzisiaj stawiać na to, żeby faktycznie pomagać polskim naukowcom, żeby zdobywali środki, granty zagraniczne, żeby wykorzystywali pieniądze publiczne, żeby była bliższa współpraca z biznesem" – podkreślił.

Szef resortu nauki uważa, że nad projektem nowej ewaluacji będzie się toczyć "ciężka dyskusja". "Wiadomo, że różne grupy uczelni mają różne interesy, chciałby być różnie oceniane" - wskazał.

Mówiąc o tym, co jego zdaniem resortowi nie udało się w ciągu minionego roku, wymienił przeciągające się kwestie legislacyjne i braki finansowe. Jednak w jego opinii miniony rok polegał w dużej mierze na porządkowaniu zastanej sytuacji, m.in. w NCBR.

Przypomniał, że podobna jak w NCBR sytuacja (arbitralnego przyznawania środków - PAP) była w Sieci Badawczej Łukasiewicz, która była traktowana "jako prywatna firma, gdzie pieniądze można sobie rozdawać", i w Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. "Pod tym względem ten rok był bardzo trudny" – ocenił.

"Założenie jest takie, że w tym roku, jeżeli chodzi o te kwestie organizacyjne w jednostkach podległych i w samym ministerstwie, ten proces musimy zakończyć i od stycznia już normalnie działamy w nowych, uporządkowanych strukturach z ludźmi, którzy wiedzą, co mają robić" – zapowiedział.

Minister odniósł się do oceny trzy na szynach, którą w rozmowie z PAP wystawił mu za rok sprawowania rządów w resorcie wiceprezes PAN Dariusz Jemielniak. "Pan profesor jest jedną z nielicznych osób, które bardzo często w taki sposób się wypowiadają, ale darzę go ogromną sympatią. (...) Ja się na nikogo nie obrażam, jak mnie krytykuje, ale z drugiej strony proszę, żeby się środowisko nie obrażało. (...) Ważne, że jest dialog" – powiedział Wieczorek.

Zaznaczył jednak, że kompletnie nie zgadza się z negatywną opinią prof. Jemielniaka na temat projektu ustawy o PAN. "Jest XXI wiek, wszyscy musimy się reformować, musimy się dopasować do obecnej sytuacji. Również Polska Akademia Nauk, która przecież dysponuje ogromnym majątkiem chociażby w instytutach, które wspieramy. (...) Zdania są też bardzo podzielone wewnątrz samej Polskiej Akademii Nauk" – argumentował.

Przypomniał, że MNiSW przygotowało też projekt rozporządzenia dotyczącego czasopism naukowych. "Nie robimy w tym zakresie rewolucji, bo jesteśmy w trakcie procesu ewaluacji tego, który trwa. (...) Takie jest oczekiwanie środowiska, że nie będziemy tutaj niczego o 180 stopni odwracać" – podkreślił.

Zapewnił, że w tej dziedzinie nie będzie ręcznego sterowania i nie będzie zmieniał punktacji, którą ustalą powołane do tego zespoły. "Przy czym na szczęście środowisko też zdaje sobie z tego sprawę, (...) że nigdy nie dojdziemy do kompromisu, jeżeli chodzi o kwestie dotyczące punktacji" – powiedział minister nauki.

Projekt rozporządzenia ministerstwa nauki dot. wykazu monografii naukowych i czasopism negatywnie ocenili dla PAP m.in. prof. Bogumiła Kaniewska, przewodnicząca Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich i prof. Stanisław Kistryn, wiceprzewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Podnosili m.in., że w dokumencie zbyt mało miejsca poświęcono monografiom oraz że w tej formie rozporządzenie stwarza przestrzeń dla lobbingu niektórych czasopism i nie jest dość transparentne, jeśli chodzi o przyznawanie punktów dodatkowych.

Rozmawiał Adrian Kowarzyk (PAP)

Nauka w Polsce

abu/ amk/ agt/ jpn/