Z badań specjalistów z Instytutu Karolinska w Sztokholmie wynika, że spadki zakażeń HPV16/18 były znacznie większe niż zasięg szczepień przeciwko temu wirusowi. Świadczy to o tym, że uzyskano efekt tzw. odporności stadnej – twierdzą badacze na łamach „Journal of Infectious Diseases”. To „rewelacja” – komentuje na platformie X wirusolog Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska.

Badanie to ma jeszcze jeden ważny wymiar: po raz kolejny zaprzecza twierdzeniom antyszczepionkowców, że szczepienia przeciwko wirusowi HPV nie są skuteczne. Jednym z głównych argumentów jest to, że mimo tych szczepień wciąż rośnie zachorowalność na raka szyjki macicy na świecie. Dotyczy to także tych krajów, jak Australia, w których od wielu lat prowadzone są takie szczepienia.

Takie porównania są jednak błędne i celowo wprowadzają w błąd. Uwzględnia się w nich wszystkie zachorowania na raka szyjki macicy na świecie, a nie tylko te, które zdarzają się u osób zaszczepionych. Tymczasem niezaszczepionych kobiet przeciwko wirusowi HPV jest wciąż zdecydowana większość. Dlatego to one chorują na raka szyjki macicy, a liczba pacjentek z tym nowotworem ogółem się zwiększa.

Z wieloletnich obserwacji w Irlandii wynika, że kobiety zaszczepione w dzieciństwie przeciwko wirusowi HPV nie zachorowały na raka szyjki macicy. W 2024 r. zostały one opublikowane na łamach „Journal of the National Cancer Institute”. Analizie poddano wtedy skuteczność w Irlandii szczepień przeciwko HPV wśród dziewcząt urodzonych w latach 1988-1996, które były wtedy w wieku 12-13 lat. Wykazano w nich, że kobiety zaszczepione przed 14. rokiem życia nie zachorowały na raka szyjki macicy.

Najnowsze badania w Szwecji wykazały, że szczepionki przeciwko wirusowi HPV faktycznie chronią przed tym zakażeniem. Szczepienia w tym kraju przeciwko wirusowi HPV prowadzone są od 2007 r. Początkowo były skierowane jedynie do dziewcząt. Od 2012 r. są prowadzone w szkołach, objęto nimi dziewczęta w wieku 13-17 lat, ale od 2020 r. są realizowane również wśród chłopców.

Najpierw wykorzystywano szczepionkę czterowalentną (chroniąca przed czterema podtypami wirusa HPV). Od 2021 r. dla dziewcząt urodzonych w latach 1994-1999 wprowadzono do użycia szczepionkę dziewięciowalentną (o szerszym spektrum działania).

Przed wdrożeniem szczepień przeciwko HPV w Szwecji powszechnie występowały podtypy tego wirusa HPV-16/18, stwarzające szczególnie duże ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet. Po wprowadzeniu szczepień rozpowszechnienie HPV16 spadło o 98 proc., a HPV18 - o 99 proc. wśród kobiet urodzonych w roku 2000 w porównaniu do tych urodzonych w 1984 r. i niezaszczepionych. Zakres szczepień był wysoki i sięgał 82-83 proc. wśród kobiet urodzonych w latach 1999-2000.

Jak napisała na platformie X wirusolog Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska wyniki tych badań są nie do podważenia. „Podsumowując, wśród kobiet z grup niezaszczepionych HPV16/18 najczęściej występował w grupie wiekowej poniżej 30. roku życia. Natomiast wśród objętych programem szczepień w szkołach (odsetek zaszczepionych to 80 proc.) HPV18 praktycznie zniknął, a HPV16 jest obecnie rzadki. Badanie zatem sugeruje, że eliminacja transmisji HPV18 w obrębie określonej populacji jest możliwa” – stwierdziła specjalistka.

Dodatkowym efektem tych szczepień jest odporność stadna, gdyż spadki zakażeń HPV16/18 były znacznie większe niż zasięg szczepień przeciwko temu wirusowi.

Różnego typu szczepionki przeciwko HPV mają tę zaletę, że nie tylko eliminują, jak sugerują badania, ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet, ale mogą też zmniejszyć narażenie na inne nowotwory związanymi z wirusem HPV. Są to takie choroby nowotworowe, jak rak pochwy i sromu u kobiet oraz rak prącia u mężczyzn, a także rak odbytu i nowotwory okolic głowy i szyi u obu płci.

W Polsce program bezpłatnych szczepień przeciw wirusowi HPV ruszył od 1 czerwca 2023 r., a od 1 czerwca 2024 r. jest on prowadzony także w szkołach wśród dziewcząt i chłopców w wieku 12-13 lat. Program tych szczepień daje możliwość wyboru pomiędzy preparatami o różnym zakresie ochrony (między 2-walentną a 9-walentną). Schemat podania w obu przypadkach jest dwudawkowy. Rekomendowany odstęp między dawkami wynosi 6 miesięcy.(PAP)

Zbigniew Wojtasiński

zbw/ bar/