Reforma Polskiej Akademii Nauk to jedno z najważniejszych wyzwań Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zapytany przez PAP o związane z tym plany szef resortu Marcin Kulasek poinformował, że akademia przygotowała swój projekt ustawy, który zostanie zaprezentowany i omówiony 26 marca br. na spotkaniu przedstawicieli ministerstwa, prezydium akademii, przedstawicielami instytutów PAN i związków zawodowych PAN.

"Będziemy rozmawiali o ustawie, którą przedstawił ministerstwu prezes PAN. Jeżeli w PAN będzie pełna zgoda co do ich wersji projektu, to wtedy mamy dialog i jesteśmy gotowi pracować nad tym projektem. Warunek: całe środowisko związane z PAN akceptuje tę ustawę, którą proponuje Prezydium PAN" - zadeklarował minister.

Marcin Kulasek przypomniał, że również jego resort ma swój projekt nowelizacji ustawy o PAN. "Ale pozostaję otwarty na wiele zmian w tym projekcie, zgodnie ze złożonymi uwagami do projektu ustawy" - podkreślił.

Chodzi o ministerialny projekt upubliczniony w lipcu 2024 r. Zakładał on m.in. że nadzór nad PAN przejdzie z premiera na ministra nauki i szkolnictwa wyższego. W związku z tym uchwalenie statutu PAN oraz jego zmian przez Zgromadzenie Ogólne PAN będzie wymagało wcześniejszego zatwierdzenia przez ministra. W świetle projektu minister będzie też mógł uchylić uchwałę organów PAN niedotyczącą prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych w przypadku stwierdzenia jej niezgodności z przepisami ustawy lub statutem PAN. Projekt ten wzbudził w środowisku PAN ogromne kontrowersje, a ostra polemika między akademią a ministerstwem odbywała się również za pośrednictwem mediów.

Marcin Kulasek, który pełni funkcję ministra od połowy stycznia, poinformował, że do jego resortu zgłaszają się instytuty Polskiej Akademii Nauk. "Chcą dyskutować ustawę proponowaną przez Prezydium PAN. Dlatego tworzymy platformę do dyskusji w najbliższą środę w siedzibie ministerstwa. Tam ustalimy kolejne kroki działania. Przecież środowisko PAN najlepiej wie, czego potrzebuje. Mam nadzieję, że wspólnymi siłami wypracujemy ustawę w takiej formie, która wszystkim pasuje. Warunek: potrzeby całego tego środowiska muszą zostać zabezpieczone, a nie tylko jednej strony" - zastrzegł w rozmowie z PAP.

"Jeśli się okaże, że jest pełna akceptacja propozycji, którą proponuje Prezydium PAN - wówczas będziemy szli w tym kierunku. Jeśli jednak nie będzie zgody co do tego projektu, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ma swój projekt, który jednak nie był przez wszystkich akceptowany, ale może być podstawą do rozmów" - podsumował minister.

Zapytany o to, czy PAN powinna nadal podlegać premierowi, czy ministrowi nauki i szkolnictwa wyższego - jak zaproponowano w ministerialnym projekcie ustawy sprzed roku, Marcin Kulasek odparł: "Na to (nadzór ministra nauki - PAP) nie ma zgody prezydium akademii i środowiska, więc o tej propozycji nie rozmawiamy. Nadzór co prawda ułatwiłby nam finansowanie instytutów PAN-owskich, a one wykazują takie zainteresowanie".

"Instytuty zwracały się do nas, były takie rozmowy, czy same instytuty nie mogłoby przejść pod ministerstwo. Ale to musi być wypracowane wspólnie, uzgodnione. Jeśli będzie taka decyzja, my jesteśmy otwarci" - powiedział minister.

I zastrzegł, że propozycja dotycząca zmiany nadzoru "musi wyjść ze środowiska", a samo MNiSW "nie chce jej narzucać".

Zapytany o perspektywę czasową prac nad reformą, minister Kulasek zastrzegł, że pośpiech nie jest wskazany. "Czy to zajmie miesiąc, pół roku czy rok - trudno oceniać. Ja bym chciał to zrobić szybciej, ale najważniejszy jest dialog i konsensus. Nie chodzi o to, żeby zaspokojone były oczekiwania prezydium, korporacji, a instytutów - niekoniecznie" - powiedział.

Nauka w Polsce, Anna Ślązak, Anna Bugajska (PAP)

zan/ abu/ bar/ mhr/