Znalezienie motywacji do ćwiczeń bywa największym wyzwaniem w treningu. Być może dlatego mniej niż jedna czwarta osób osiąga cele aktywności zalecane przez Światową Organizację Zdrowia.

Jak wykazali naukowcy z University College London (Wielka Brytania), sposobem na to może być większe skupienie na dostosowaniu rodzaju ruchu do typu osobowości (http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1587472).

Ich eksperyment dowiódł, że osoby ekstrawertyczne najlepiej odnajdują się w intensywnych, dynamicznych formach ruchu, osoby neurotyczne preferują krótkie treningi bez nadzoru, z kolei osoby o wysokim poziomie sumienności mają wysoki poziom ogólnej aktywności fizycznej i dobre wyniki sprawnościowe, choć sama przyjemność z treningu jest dla nich mniej istotna – motywuje ich raczej świadomość korzyści zdrowotnych płynących z ruchu.

W badaniu wzięło udział 132 uczestników z różnych grup wiekowych, o zróżnicowanym poziomie sprawności fizycznej. Podzielono ich na dwie grupy: jedna realizowała ośmiotygodniowy program ćwiczeń, obejmujący jazdę na rowerze i trening siłowy z wykorzystaniem masy własnego ciała, a druga nie zmieniała dotychczasowego trybu życia (grupa kontrolna).

Przed i po zakończeniu interwencji wszyscy ochotnicy przeszli testy sprawnościowe, badanie poziomu odczuwanego stresu oraz test osobowości, oceniający pięć głównych cech: ekstrawersję, ugodowość, sumienność, neurotyczność i otwartość na doświadczenia. Naukowcy sprawdzili również poziom przyjemności z każdego treningu.

Po zakończeniu eksperymentu okazało się, że wszyscy uczestnicy - bez względu na typ osobowości - poprawili siłę mięśniową oraz ogólną sprawność. Mogli wykonać więcej pompek, dłużej utrzymać pozycję deski, robić wyższe wyskoki i mieli lepszą wydolność.

Zauważono również ciekawą zależność między niektórymi cechami osobowości a przyjemnością czerpaną z ćwiczeń. Ekstrawertycy, czyli osoby towarzyskie, energiczne i otwarte, najchętniej podejmowały aktywność o wysokiej intensywności, np. treningi interwałowe (HIIT) czy intensywne sesje na rowerze.

Osoby z wysokim poziomem neurotyczności, a więc częściej odczuwające niepokój i napięcie, lepiej odnajdywały się w krótkich, dynamicznych formach aktywności, w których nie ma zewnętrznej kontroli (np. nie monitoruje się tętna, nie ma trenera).

Z kolei osoby najbardziej sumienne miały najwyższy poziom ogólnej aktywności fizycznej i dobre wyniki sprawnościowe. W ich przypadku motywacją do ćwiczeń była świadomość korzyści zdrowotnych, jakie z niego płyną. Przyjemność miała dużo mniejsze znaczenie.

Autorzy badania zwrócili też uwagę na zależność między ćwiczeniami a redukcją stresu. Na początku eksperymentu poziom stresu był zbliżony w obu grupach, ale ostatecznie tylko uczestnicy trenujący odczuli jego spadek. Największą poprawę zaobserwowano u ludzi o wysokim poziomie neurotyczności. Jak zauważył jeden z autorów publikacji prof. Paul Burgess, jest to cenna informacja, ponieważ wskazuje na szczególną skuteczność ćwiczeń fizycznych jako narzędzia wspierającego osoby bardziej podatne na stres.

- Wielu z nas ma trudności z utrzymaniem aktywności fizycznej w dłuższej perspektywie, mimo podejmowanych prób. Wyniki tego badania sugerują, że dopasowanie treningu do cech osobowości może pomóc w opracowywaniu bardziej skutecznych i indywidualnych zaleceń, zwiększając szanse na to, że dana osoba nie tylko rozpocznie aktywność fizyczną, ale i w niej wytrwa - podsumowała kierująca badaniem dr Flaminia Ronca.

Katarzyna Czechowicz (PAP)

kap/ bar/