Tramadol, często stosowany opioid, jest mało skuteczny w leczeniu bólu przewlekłego i powoduje działania niepożądane – sugerują badania opublikowane przez „BMJ Evidence Base Medicine”. Autorzy metaanalizy twierdzą, że należy go stosować tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione.
– Badanie wykazało, że korzyści tramadolu są wątpliwe, a przynajmniej niepewne – stwierdza w wypowiedzi dla stacji CNN główny autor badania prof. Janus Jakobsen z Uniwersytetu Południowej Danii (SDU) w Kopenhadze.
Specjalista powołuje się na analizę 19 badań klinicznych, opublikowanych w latach 1998-2024, w których oceniano ten lek w porównaniu do placebo. Objęto nimi ponad 6,5 tys. pacjentów w wieku od 47 do 69 lat i analizowano w leczeniu różnego typu dolegliwości bólowych, takich jak zapalenie stawów, bóle kręgosłupa oraz uszkodzenie nerwów obwodowych na skutek rozwoju cukrzycy.
Prof. Jakobsen nie odradza stosowania tramadolu. Zaznacza, że decyzje o przepisaniu tego leku lekarz powinien podejmować indywidualnie, w zależności od stanu zdrowia pacjenta i jego dolegliwości. Trzeba pamiętać, że środek ten może powodować poważne działania niepożądane, takie jak zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty, zaparcia, suchość w ustach, pocenie się, zmęczenie oraz problemy z koordynacją i zaczerwienienie skóry. Mogą wystąpić także bóle w klatce piersiowej oraz oddechowo-krążeniowe.
Opioidy, czyli narkotyczne środki przeciwbólowe, mogą również doprowadzić do uzależniania, szczególnie wtedy, gdy są niewłaściwie stosowane i nadużywane. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na całym świecie aż 60 mln ludzi jest uzależnionych od opioidów. W 2019 r. odnotowano około 600 tys. zgonów związanych z zażywaniem leków, z tego aż 80 proc. z nich dotyczyło opioidów. Przy czym 25 proc. tych zgonów związanych było z nadużyciem tego typu leków przeciwbólowych.
Zdaniem prof. Jakobsena tramadol często uznawany jest za jeden z bezpieczniejszych opioidów, zaznacza jednak, że nie ma na to dowodów. – Stosowanie tego leku, jak też innych opioidów, powinno być zatem ograniczone do niezbędnego minimum – podkreśla. – Nasze badanie dostarczają argumentów do takiej rekomendacji.
Prof. Jason Chang z Columbia University (USA) zwraca jednak uwagę, że wadą większości analizowanych badań był zbyt krótki okres obserwacji, trwający na ogół nie więcej niż 12 tygodni. Z badań tych nie wynika też, jak tramadol działa w porównaniu do innych opioidów oraz innego typu leków przeciwbólowych, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Specjalista uważa, że tramadol może być przydatny przede wszystkim u pacjentów, którzy nie mogą stosować niesteroidowych leków przeciwzapalnych, choć w dłuższym stosowaniu leki te również powodują poważne działania niepożądane, takie jak krwawienia z przewodu pokarmowego. Tramadol nie powinien być jednak stosowany zbyt długo i należy kontrolować jego działania niepożądane. – Nie chodzi zatem o to, żeby tramadol odstawić, lecz by stosować go rozsądnie – przekonuje prof. Jason Chang.
Zbigniew Wojtasiński (PAP)
zbw/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
