Rozgwiazdy (Asteroidea) to gromada morskich zwierząt należących do typu szkarłupni (Echinodermata). Zdecydowana większość gatunków to drapieżniki. Te wolno żyjące zwierzęta mają wyraźnie gwiaździstą budowę (5 lub więcej ramion) i są najczęściej jaskrawo ubarwione.

Choroba znana jako “sea star wasting syndrome” ma bardzo spektakularny przebieg. Rozgwiazdy pokrywają się wrzodami, a ich ramiona zwijają się, a nawet „odpełzają”, co prowadzi do rozerwania ciała na fragmenty.

Zjawisko to zostało zaobserwowane po raz pierwszy w czerwcu 2013 r. przez nurków i bywalców amerykańskich akwariów morskich. Wiadomo, że zginęły setki tysięcy rozgwiazd.

Możliwe, że choroba ma związek z cieplejszymi niż zwykle prądami morskimi, jednak prawdopodobnie czynnikiem etiologicznym jest wirus, bakteria lub pasożyt. Nadal go nie zidentyfikowano. Specjaliści przypuszczają, że coś atakuje układ odpornościowy rozgwiazd, po czym dzieła zniszczenia dokonuje wtórna infekcja bakteryjna.

Wiadomo, że choroba jest zakaźna i przenosi się poprzez wodę lub kontakt bezpośredni. Nie atakuje przy tym spokrewnionych z rozgwiazdami jeżowców. Przypuszczalnie patogen był obecny w oceanie od dawna, a dopiero ostatnio się uaktywnił. Inne możliwości, to przeniesienie egzotycznej choroby przez prądy morskie czy wodę ze zbiorników balastowych statków.

Chorobę zaobserwowano u amerykańskich wybrzeży – od Whittier na Alasce do San Diego w Kalifornii. Wiadomo, że występuje co najmniej u 12 gatunków - w tym Pisaster ochraceus, Evasterias troscheli, Leptasterias aequalis i Dermasterias imbricata. Do najbardziej wrażliwych należy rozgwiazda olbrzymia (Pycnopodia helianthoides), której średnica sięga metra. Bywa, że obumiera w 24 godziny od wystąpienia pierwszych objawów.

Rozgwiazdy pełnią ważną rolę w ekosystemie – żywiąc się mięczakami, ograniczają ich liczebność, dzięki czemu nie ulegają zagładzie wodorosty, które są siedliskiem wielu drobnych organizmów morskich.

Naukowcy poszukują przyczyny choroby, prowadząc między innymi badania genetyczne, by znaleźć ewentualne wirusy. Ponadto proszą osoby, które zaobserwowały chorą rozgwiazdę o przesyłanie zdjęć tych zwierząt na stronę www.sickstarfish.com oraz seastarwasting.org. (PAP)

pmw/ krf/