Nowo wybudowane źródło plazmy, działo IBIS II, to zmodyfikowana i unowocześniona wersja oryginalnej, chronionej patentami konstrukcji opracowanej już wcześniej przez pracowników instytutów w Świerku. Urządzenie to otwiera nowe możliwości zarówno w zakresie badań plazmy wysokotemperaturowej jak również opanowania nowatorskich technologii modyfikacji powierzchni ciał stałych do zastosowań przemysłowych.

Ważną cechą plazmy wytwarzanej przez urządzenie IBIS II jest jej bardzo wysoka, sięgająca 100 mln stopni, temperatura oraz jej wysoka turbulencyjność, dzięki której część cząstek osiąga bardzo wysokie energie. Jednym z obszarów badań prowadzonych przy użyciu IBIS-u będzie wzmacnianie intensywności turbulencji w celu efektywniejszego przyspieszania cząstek bez ponoszenia kosztów budowy i eksploatacji specjalizowanych akceleratorów.

„Podstawową, nigdzie więcej niespotykaną zaletą naszego urządzenia jest to, że uzyskujemy plazmę nie w środowisku względnie gęstego gazu, lecz w wysokiej próżni. Warunki, jakie jesteśmy w stanie wytworzyć, są porównywalne z warunkami panującymi w plazmie kosmicznej” - stwierdza kierownik projektu dr Cezary Pochrybniak, Kierownik Zakładu Technologii Plazmowych i Jonowych NCBJ.

Szczegóły dotyczące IBIS-a II poznać można na filmie. 

Innym ważnym kierunkiem badań, w których wykorzystywać można IBIS II jest oddziaływanie plazmy z powierzchnią ciał stałych. Badacze liczą na to, że dzięki urządzeniu można będzie modyfikować własności powierzchni w sposób nieosiągalnych metodami tradycyjnymi. W Świerku prowadzi się badania m.in. nad uszlachetnianiem powierzchni metali i ceramik. Pracuje się m.in. nad uodpornianiem stali na utlenianie w wysokiej temperaturze, nad zwiększaniem zwilżalności czy nad wytwarzaniem złącz ceramika-metal. Być może wynalazek pozwoli też na opracowanie ulepszonych metod sklejania materiałów o odmiennej strukturze.

IBIS II być może znajdzie zastosowanie przy wytwarzaniu materiałów łączących cechy półprzewodnika i ferromagnetyka, które służyć mogą nie tylko do zapisu informacji, ale ich przetwarzania i przesyłania.

"NCBJ ma wieloletnią tradycję w dziedzinie fizyki plazmy i jej zastosowań. Nowe działo plazmowe to wynik połączenia naszych kompetencji z możliwościami, jakie dają środki finansowe Unii Europejskiej” – mówi dyrektor NCBJ prof. Grzegorz Wrochna. – „Dziś często można usłyszeć głosy, że naukowcy źle wykorzystali fundusze strukturalne, bo budowali budynki i kupowali aparaturę, której teraz nie potrafią wykorzystać. Moim zdaniem to marginalne zjawisko. Przykład naszego działa plazmowego pokazuje, że nie ograniczamy się do kupowania aparatury, ale konstruujemy własną, rozwijając krajowe kompetencje. Wyzwania, jakie stawia budowa zaawansowanych urządzeń badawczych są znakomitym napędem rozwoju nowych technologii."

Realizacja projektu „Wzmocnienie potencjału innowacyjnego Ośrodka w Świerku w zakresie rozwoju technologii wykorzystujących promieniowanie jonizujące” znacząco poprawia warunki do prowadzenia badań naukowych. Całkowita wartość projektu wynosi prawie 40 mln zł. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ mki/