Naukowcy z University of Exeter oraz Stockholm University wykorzystali dane dotyczące około 9300 próbek gleby z całego świata i odkryli, że magazynowanie węgla przez glebę „silnie spada” wraz ze wzrostem średniej temperatury.

To typowy przykład tak zwanego „dodatniego sprzężenia zwrotnego”, w którym globalne ocieplenie powoduje uwalnianie większej ilości dwutlenku węgla do atmosfery, dodatkowo przyspieszając zmiany klimatyczne.

Ilość węgla, która może zostać uwolniona zależy od rodzaju gleby, przy czym gleby gruboziarniste (niskogliniaste) tracą trzy razy więcej węgla niż gleby drobnoziarniste (bogate w glinę). Różnice te występują, ponieważ drobnoziarniste gleby zapewniają większą powierzchnię mineralną, z którą może się związać materiał organiczny na bazie węgla, co zmniejsza zdolność drobnoustrojów do dostępu do niego i rozkładu.

Autorzy twierdzą, że ich odkrycia dają możliwość ulepszenia modeli systemu Ziemi (ESM), które symulują przyszłe zmiany klimatyczne.

„Ponieważ w glebie jest więcej dwutlenku węgla niż w atmosferze i wszystkich drzewach na Ziemi razem wziętych, uwolnienie nawet niewielkiego procentu może mieć znaczący wpływ na nasz klimat – powiedział profesor Iain Hartley z Exeter College of Life and Environmental Sciences.

"Nasza analiza wykazała, że magazyny węgla w gruboziarnistych glebach na dużych szerokościach geograficznych (daleko od równika) są prawdopodobnie najbardziej podatne na zmiany klimatu. Takie magazyny mogą zatem wymagać szczególnej uwagi, biorąc pod uwagę wysokie tempo ocieplenia występujące w chłodniejszych regionach. W przeciwieństwie do tego, odkryliśmy, że magazyny węgla w glebach o drobnej teksturze na obszarach tropikalnych są mniej podatne na ocieplenie klimatu” - opisał Hartley.

Dane dotyczące 9300 profili glebowych pochodziły z bazy danych World Soil Information, przy czym badanie koncentrowało się na wierzchniej, 50 cm warstwie gleby.

Porównując magazynowanie dwutlenku węgla w miejscach o różnych średnich temperaturach, naukowcy oszacowali prawdopodobny wpływ globalnego ocieplenia. Na każde 10 st. C wzrostu temperatury średnie magazynowanie węgla (we wszystkich glebach) spadło o ponad 25 proc.

„Nawet ponure prognozy nie przewidują takiego poziomu ocieplenia, ale wykorzystaliśmy tę skalę, aby uzyskać pewność, że obserwowane przez nas efekty były spowodowane temperaturą, a nie innymi zmiennymi – powiedział profesor Hartley. - Nasze wyniki jasno pokazują, że wraz ze wzrostem temperatury coraz więcej węgla jest uwalniane z gleby. Ważne jest, aby pamiętać, że nasze badanie nie zbadało skali czasowej i potrzebne są dalsze badania, aby zbadać, ile węgla może zostać uwolnione w tym stuleciu”.

Autorzy wykazali, że uzyskane przez nich wyniki nie są uwzględnianie przez obecnie stoswane modele. „Sugeruje to, że istnieje możliwość wykorzystania zaobserwowanych wzorców w celu poprawy sposobu, w jaki modele przedstawiają gleby i dalszego zmniejszenia niepewności w ich prognozach” – powiedział profesor Hartley.

University of Exeter uruchomił kampanię i stronę internetową „Green Futures”, aby stymulować działania w zakresie zagrożenia środowiska i klimatu. Więcej na stronie https://greenfutures.exeter.ac.uk (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/