Projekt rozporządzenia ws. powołania Instytutu Badawczego IDEAS, który zajmie się rozwojem sztucznej inteligencji, został przygotowany wspólnie przez resorty cyfryzacji oraz obrony narodowej. Zgodnie z projektem resort cyfryzacji ma wyposażyć jednostkę w środki finansowe w wysokości 20 mln zł, co pozwolić ma na jej utworzenie, organizację i rozpoczęcie działalności.

W uzasadnieniu projektu wskazano, że obecnie w polskim systemie publicznym nie istnieje jednostka naukowo-badawcza zajmująca się w sposób kompleksowy i ciągły badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi w obszarze sztucznej inteligencji. "Brak jest zatem platformy i płaszczyzny współpracy dla integracji i wsparcia grup badawczych oraz inicjatyw naukowych zajmujących się sztuczną inteligencją, a także ich szeroko rozumianych kontaktów ze środowiskami biznesowymi" - zaznaczono.

Powstanie Instytutu resorty cyfryzacji oraz nauki i szkolnictwa wyższego zapowiedziały w październiku ub.r. Według ówczesnych planów, Instytut miał zacząć działalność od 1 stycznia 2025 r. Zapowiedziano wtedy, że jego tworzeniem zajmie się prof. Piotr Sankowski, który wcześniej założył i stał na czele ośrodka IDEAS NCBR (w latach 2021-2024). Sankowski odszedł ze stanowiska w październiku ub.r. po tym, gdy nie został wybrany na prezesa ośrodka. Pod koniec stycznia br. resort cyfryzacji informował, że prof. Sankowski współpracuje z ministerstwem, aby "dostosować działalność Instytutu IDEAS do potrzeb polskiej nauki zajmującej się AI".

Ministrowie zająć ma się również projektem nowelizacji ustawy o Narodowym Centrum Nauki, którego celem jest uelastycznienie kształtowania wysokości wynagrodzeń, siatki stanowisk i wymaganych kwalifikacji dla koordynatorów dyscyplin i pracowników Biura NCN. Punkt ten znalazł się już w porządku obrad rządu dwa tygodnie temu, jednak projekt nie został rozpatrzony m.in. ze względu na toczące się rozmowy z naukowcami.

Uzasadniając konieczność zmian, MNiSW wskazało, że w pierwszym kwartale 2024 r. średnie wynagrodzenie (zasadnicze wraz z dodatkiem za wysługę lat) pracowników Biura NCN było średnio o 25 proc. niższe od przeciętnego wynagrodzenia w Krakowie.

"NCN niestety staje się całkowicie niekonkurencyjne na rynku pracy i już dziś wartościowi pracownicy rezygnują z zatrudnienia w agencji. Mowa tu przede wszystkim o osobach aplikujących na stanowisko Koordynatora Dyscyplin, specjalistów do spraw IT oraz specjalistów z obszaru finansów. I tak np. w okresie ostatnich 3 lat w 16 ogłoszonych przez Radę NCN konkursach na stanowisko Koordynatora Dyscyplin aż 7 z wybranych kandydatów odmówiło przyjęcia oferty z uwagi na niezadowalające warunki finansowe" - napisano w wykazie prac legislacyjnych.

W harmonogramie obrad rządu są również dwa punkty dotyczące obronności. Rząd zajmie się przygotowanym w MON projektem nowelizacji ustawy o Agencji Mienia Wojskowego, zgodnie z którym szef MON na podstawie uchwały Rady Ministrów będzie mógł - za pośrednictwem Agencji Mienia Wojskowego - przekazywać nieodpłatnie lub sprzedać siłom zbrojnym innych państw wskazane w tej uchwale sprzęt wojskowy, amunicję oraz materiały podwójnego zastosowania (tj. zastosowania zarówno wojskowego, jak i cywilnego).

Obecnie szef MON nie może skorzystać z pośrednictwa AMW, co - jak wskazano w uzasadnieniu projektu - wiąże się z koniecznością wykonywania przez Siły Zbrojne dodatkowych zadań, które nie należą do ich podstawowych obowiązków; nowelizacja przepisów ma spowodować odciążenie wojska przez Agencję.

Ponadto projektowana nowelizacja wskazuje, że dla realizacji zadań związanych z promocją wojska, takich jak np. pokazy lotnicze Air Show, AMW "będzie mogła zawierać porozumienia w szczególności z jednostkami samorządu terytorialnego, administracją rządową, organizacjami pozarządowymi, uczelniami i instytutami badawczymi oraz przedsiębiorcami".

Rząd zajmie się też wnioskiem resortu obrony "o użycie Polskiego Kontyngentu Wojskowego w składzie Sił Sojuszniczych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w misji wojskowego nadzoru przestrzeni powietrznej Republiki Estońskiej, Republiki Litewskiej i Republiki Łotewskiej".

Chodzi o ponowne wystawienie polskiego lotnictwa do udziału w natowskiej misji Baltic Air Policing, w ramach której od 2004 r. lotnictwo państw sojuszniczych rotacyjnie stacjonuje w bazach na Litwie, Łotwie i w Estonii i patroluje przestrzeń powietrzną trzech państw bałtyckich, które nie posiadają własnego lotnictwa bojowego. Polska już kilkakrotnie angażowała do misji swoje lotnictwo w ramach kolejnych zmian kontyngentu Orlik - ostatnim razem od grudnia 2023 do końca lutego 2024 roku, gdy w bazie w estońskim Ämari stacjonowały 4 polskie F-16 z ok. 150 polskimi żołnierzami.

Zgodnie z przepisami o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego poza granicami państwa decyduje prezydent - zwierzchnik Sił Zbrojnych - na wniosek Rady Ministrów.(PAP)

Nauka w Polsce

sno/ mml/ mbl/ mok/