Na pierwszym miejscu listy rankingowej ABM znalazł się projekt, który dotyczy poprawy diagnostyki, a w efekcie leczenia, mięsaków tkanek miękkich u dzieci w Polsce (pt. „Biopsja płynna i kompleksowe testy molekularne mięsaków tkanek miękkich u dzieci w Polsce w celu poprawy diagnostyki, stratyfikacji ryzyka i wyników leczenia (LiBRha – Liquid Biopsy for Rhabdomyosarcoma)”).

W ramach tego projektu LiBRha konsorcjum lekarzy i ekspertów, będzie przeprowadzać nowoczesne badania molekularne komórek nowotworowych i monitorować chorobę za pomocą płynnej biopsji (LB). Jest to innowacyjna metoda, która pozwala wykrywać obecność komórek nowotworowych lub fragmentów DNA we krwi pacjenta, bez konieczności wykonywania tradycyjnych, inwazyjnych biopsji.

„Mięsaki tkanek miękkich u dzieci, w tym mięsaki prążkowanokomórkowe (RMS), to rzadkie i bardzo złożone nowotwory, których rozpoznanie i leczenie stanowi ogromne wyzwanie” – powiedziała, cytowana w informacji prasowej przesłanej PAP, prof. Bernarda Kazanowska z Katedry i Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Wrocławskiego Uniwersytetu Medycznego, która kieruje projektem.

Jak dodała specjalistka, w ciągu ostatnich 20 lat nie udało się poprawić wyników leczenia mięsaków, zwłaszcza w grupie wysokiego ryzyka i chorobie rozsianej. - Obecnie brakuje ujednoliconych metod diagnostycznych pozwalających szybko, i precyzyjnie zidentyfikować ryzyko i dobrać skuteczną terapię - wyjaśniła.W ocenie prof. Kazanowska projekt LiBRha pozwala po raz pierwszy na tak szerokie wykorzystanie nowoczesnej diagnostyki molekularnej (sekwencjonowanie całego genomu, profilowanie metylacji DNA) i biopsji płynnej w leczeniu wszystkich dzieci w Polsce z mięsakami tkanek miękkich. – Dzięki temu możemy nie tylko precyzyjniej diagnozować, ale też szybciej i skuteczniej reagować na zmiany w przebiegu choroby. To milowy krok w stronę bardziej spersonalizowanego, skutecznego i bezpiecznego leczenia najmłodszych pacjentów onkologicznych – skomentowała specjalistka.

W ramach projektu powstanie także ogólnopolski Biobank dla pediatrycznych nowotworów tkanek miękkich jako zasób materiałowy do przyszłych badań i innowacji, a także centralny ośrodek referencyjny diagnostyki patologicznej tych nowotworów z oceną predyspozycji do nowotworzenia.

Projekt jest realizowany wspólnie z Fundacją Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową i Uniwersytetem Medycznym w Łodzi. Kwota dofinansowania z ABM wynosi ponad 26 mln zł.

Wśród laureatów konkursu ABM znalazła się także dr hab. Marta Opalińska z Katedry Endokrynologii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum. Głównym celem wyróżnionego projektu jest opracowanie nowej, spersonalizowanej radioterapii ukierunkowanej molekularnie do leczenia zaawansowanego nieoperacyjnego raka rdzeniastego tarczycy z użyciem analogu CCK-2 ([161Tb]Tb-CP04). Badanie obejmie 30 uczestników i realizowane będzie w kilku ośrodkach klinicznych w całej Polsce.

Rak rdzeniasty tarczycy to rzadki nowotwór, który stanowi zaledwie 5 proc. wszystkich przypadków raka tarczycy, ale odpowiada aż za 13,4 proc. zgonów związanych z tą chorobą. W zaawansowanym stadium leczenie chirurgiczne często nie jest możliwe.

Wyróżniony projekt „161Tb‐labeled Gastrin Analogue ‐ A Novel Tool for Precision Treatment of Advanced Medullary Thyroid Cancer ‐ A Prospective Phase I/II (Acronym: MTC‐Tb)” uzyskał dofinansowanie w wysokości ponad 25 mln zł. Będzie realizowany w konsorcjum, w którym UJ CM pełni rolę lidera. Wśród innych ośrodków współpracujących w ramach projektu znalazły się: Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej‐Curie – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Gliwicach, Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach.

Kolejnym projektem dofinansowanym przez ABM jest projekt o akronimie PRIORITY realizowany przez Katedrę Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu we współpracy z Fundacją eRAKobiet.

Koncentruje się on na personalizacji leczenia miejscowo zaawansowanego raka piersi HER2-ujemnego. W ramach projektu przeprowadzona zostanie ocena skuteczności różnych schematów chemioterapii oraz analiza ekspresji białka PIP, będącego wskaźnikiem, który pozwala ocenić odpowiedź na leczenie (tzw. biomarker predykcyjny). Projekt uwzględnia również analizę komórek nowotworowych krążących i tzw. transkryptomu, czyli zestawu cząsteczek mRNA obecnych w danym momencie w komórce. Może to znacząco przyczynić się do poprawy rokowań pacjentek i ograniczenia działań niepożądanych leczenia.

„Badanie kliniczne PRIORITY stanowi kontynuację dotychczasowych badań podstawowych prowadzonych przez zespół prof. Piotra Dzięgiela, wskazujących na istotne i obiecujące zależności między obecnością białka PIP, a efektywnością działania cytostatyków stosowanych w terapii raka piersi” – skomentowała cytowana w informacji prasowej dr Karolina Jabłońska z Katedry Histologii i Embriologii UMW.

Projekt pt. „Prospektywne, randomizowane badanie kliniczne fazy IV oceniające skuteczność leczenia pacjentek z rakiem piersi HER2-ujemnym poddawanych terapii przedoperacyjnej z analizą ekspresji białka indukowanego prolaktyną (PIP) – PRIORITY” uzyskał przeszło 34 mln zł dofinansowania z AMB.

Nabór wniosków do konkursu Agencji Badań Medycznych trwał od 24 czerwca 2024 r. do 14 listopada 2024 r. W ramach konkursu wpłynęły 84 projekty, a do oceny merytorycznej skierowano 69 wniosków. Na podstawie listy rankingowej sporządzonej po przeprowadzenia procedury konkursowej rekomendację do dofinansowania w konkursie otrzymało 18 projektów. Łączna kwota dofinansowania wynosi 547 579 473,75 zł.

- W Europie Zachodniej ok. 40 proc. badań klinicznych to badania niekomercyjne. Jeszcze kilka lat temu, przed 2019 r. niekomercyjne badania w Polsce stanowiły poniżej 2 proc. W tej chwili zbliżamy się do ok. 10 proc. Przed nami jeszcze długa droga, ale ta zmiana pokazuje, jak duży mamy potencjał intelektualny polskich badaczy. To nie tylko publikacje. To przede wszystkim nowe rozwiązania, które mogą zostać wdrożone do opieki zdrowotnej – skomentował podczas konferencji prasowej, na której prezentowano wyniki konkursu, przewodniczący Rady Agencji Badań Medycznych prof. Piotr Rutkowski z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.

Pełna lista rankingowa z wynikami konkursu dostępna jest na stronie ABM (abm.gov.pl).(PAP)

jjj/ agt/