Ponad 60 dzieł sztuki naskalnej, składających się ze 176 rytów, odkryto na Pustyni Czerwonej, określanej jako Wielki Nefud, położonej w północnej Arabii Saudyjskiej. Naukowcy zidentyfikowali je w trzech wcześniej niebadanych lokalizacjach – Jebel Arnaan, Jebel Mleiha i Jebel Misma, na południowym skraju pustyni.

W prace zaangażowani byli badacze z Instytutu Geoantropologii Maxa Plancka, KAUST (King Abdullah University of Science and Technology), University College London, Griffith University. Zespołem kierowała Heritage Commission (Komisja ds. Dziedzictwa) saudyjskiego Ministerstwa Kultury, a odkryć dokonano w ramach projektu Green Arabia. Wyniki badań opublikowało pismo Nature Communications.

Petroglify przedstawiające głównie wielbłądy, koziorożce alpejskie, koniowate, gazele i tury, obejmują 130 figur naturalnej wielkości, przy czym niektóre mają nawet 3 metry długości i ponad 2 metry wysokości.

Datowania wskazują, że powstały między 12,8 a 11,4 tys. lat temu. To czas, kiedy w regionie po okresie ekstremalnej suszy ponownie pojawiły się sezonowe zbiorniki wodne. Umożliwiały one wczesnym grupom ludzkim ekspansję w głąb pustyni i dawały szansę na przetrwanie.

- Te ogromne ryty były sposobem zamanifestowania obecności na tym terenie i wyrazem tożsamości kulturowej – powiedziała główna autorka, dr Maria Guagnin z Instytutu Geoantropologii Maxa Plancka.

W przeciwieństwie do znanych już stanowisk, na których dzieła naskalne znajdowano ukryte np. w szczelinach skalnych - te z Jebel Mleiha i Jebel Arnaan wyryto na ścianach klifów, sięgających nawet 39 metrów. Petroglify te umieszczono w miejscach, które wizualnie dominowały w krajobrazie. Wykonanie jednego z nich wymagało wspinaczki i pracy na niebezpiecznych, wąskich półkach skalnych.

Współautorka badania z Instytutu Archeologii University College London, dr Ceri Shipton, wyjaśniła, że ryty naskalne wskazywały źródła wody i szlaki, którymi przemieszczali się ludzie.- Ta unikalna forma symbolicznej ekspresji należy do przedstawicieli kultury przystosowanej do życia w wymagającym, suchym środowisku – stwierdził dr Faisal Al-Jibreen z komisji dziedzictwa kulturowego Ministerstwa Kultury Arabii Saudyjskiej.

- Interdyscyplinarny projekt wypełnia lukę w zapisie archeologicznym północnej Arabii między okresem maksimum ostatniego zlodowacenia (Last Glacial Maximum - LGM) a holocenem, rzucając światło na odporność i innowacyjność wczesnych społeczności pustynnych – dodał Michael Petraglia, kierujący projektem Green Arabia. (PAP)

ekr/ zan/