Halloween to święto strachów, ale w świecie przyrody decyzja o tym, kiedy uciekać, ma dużo poważniejsze konsekwencje – wskazuje Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Międzynarodowy zespół badaczy analizuje, co wpływa na wybór sposobu ucieczki ptaków przed potencjalnym zagrożeniem.
Uczelnia poinformowała, że badania oparto na zbiorze danych obejmującym ponad 21 tys. obserwacji 179 gatunków ptaków z 15 europejskich lokalizacji. Dane zbierano przez dziesięć lat, zarówno w miastach, jak i na terenach wiejskich. Dzięki temu można było porównać, jak różne gatunki reagują na zbliżającego się człowieka: czy odlecą, uciekną pieszo, skoczą czy odpłyną.
Analizą tego, co wpływa na wybór sposobu ucieczki ptaków przed potencjalnym zagrożeniem, zajmuje się międzynarodowy zespół badaczy, w tym prof. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Badania opisano właśnie w nowym artykule opublikowanym w czasopiśmie „Animal Behaviour”.
„Klasyczna teoria optymalnej ucieczki zakłada, że zwierzę powinno opuścić miejsce dopiero wtedy, gdy ryzyko pozostania przewyższa koszt ucieczki. Odlot jest bezpieczniejszy, ale kosztowny energetycznie; odskok – tańszy, ale bardziej ryzykowny. Jak pokazują badania, większość ptaków (ok. 79 proc.) wybiera jednak odlot, co wskazuje, że bezpieczeństwo ma zwykle pierwszeństwo przed oszczędzaniem energii” – wskazała uczelnia.
W komunikacie podkreślono także, że największy wpływ na sposób ucieczki miały cechy gatunkowe: masa ciała i dieta. Duże ptaki częściej wybierały mniej energochłonne, ale bardziej ryzykowne formy ucieczki, natomiast drapieżniki i owadożercy odlatywały częściej. Wbrew oczekiwaniom naukowców czynniki takie, jak temperatura, opady czy stopień urbanizacji, miały tylko niewielkie znaczenie.
„Od lat badamy, jak blisko człowieka ptaki pozwalają podejść, zanim odlecą. Tym razem zapytaliśmy, dlaczego jedne odlatują, a inne tylko odskakują. Okazuje się, że ta decyzja bardziej zależy od samego gatunku niż od pogody czy miejsca. To pokazuje, że zachowania ptaków mają swoją wewnętrzną logikę” – podkreślił cytowany w komunikacie prof. Piotr Tryjanowski.
Autorzy badań podkreślają, że decyzja o momencie ucieczki i o sposobie realizacji są ze sobą powiązane. Wskazują, że „ptaki, które odlatywały, reagowały na człowieka z większej odległości niż te, które tylko odskakiwały. Oznacza to, że strategie unikania zagrożenia tworzą spójny system zachowań, łączący kalkulację ryzyka i kosztów energetycznych”.
W komunikacie podkreślono, że wyniki tych badań są ważne dla ekologii miejskiej. Pokazują, że nawet w miastach, gdzie ptaki stają się bardziej tolerancyjne wobec ludzi, podstawowe mechanizmy decyzji o ucieczce pozostają podobne jak na terenach naturalnych. Wiedza ta może pomóc w projektowaniu przestrzeni przyjaznych zwierzętom i w lepszym rozumieniu ich reakcji na obecność człowieka.
„Każdy ruch ptaka, nawet drobny odskok, to wynik ewolucyjnego uczenia się, jak przetrwać w świecie pełnym drapieżników. Dziś jednym z nich, przynajmniej w ptasich oczach, stał się człowiek” – zaznaczył prof. Tryjanowski. (PAP)
Nauka w Polsce
ajw/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
