Wirus HIV wywołał epidemię AIDS na początku lat 80. XX w., ale zmutował znacznie wcześniej. Ustalono, że jest spokrewniony z atakującymi małpy zarazkami, które pojawiły się dużo wcześniej.

Początkowo sądzono, że te małpie wirusy wyewoluowały przed kilkoma tysiącami lat, czyli co najmniej w starożytności. Z najnowszych ustaleń badaczy University of Washington oraz Fred Hutchinson Cancer Research Center w Seattle (USA) wynika, że prawdopodobnie pojawiły się jeszcze wcześniej, już przed 5-12 mln lat temu.

Uczeni doszli do takiego wniosku po przeprowadzeniu badań genetycznych małp naczelnych, goryli, orangutanów, szympansów i makaków.

Wszystkie analizowane zarazki tego typu - atakujące zarówno ludzi, jak i małpy - należą do tzw. retrowirusów, których materiał genetyczny zapisany jest w postaci kwasu rybonukleinowego (RNA), a nie DNA (kwasu deoksyrybonukleinowego). Aby się rozmnożyć, tę informację muszą przepisać na DNA (proces ten nazywany jest odwrotną transkryptazą).

HIV i spokrewnione z nim drobnoustroje są również tzw. lentiwirusami, które wywołują objawy chorobowe dopiero po długim okresie utajenia. Najpierw integrują swój materiał genetyczny z genomem zaatakowanej komórki. Aby się rozmnożyć, pobudzany jest on do podziałów, co z czasem wywołuje objawy chorobowe.

Długo okres utajenia sprawia, że wirus może się bardziej rozprzestrzenić wywołując epidemie. HIV zaatakował już 34 mln ludzi na świecie.

W przypadku wirusa HIV okres inkubacji wynosi od pół rok do 3 lat, ale często trwa znacznie dłużej. Choroba objawia się wówczas, gdy dojdzie do wyniszczenia układu odpornościowego zainfekowanej osoby.

Małpy są odporne na drobnoustroje podobne do HIV, ponieważ ich organizm dużo wcześniej zetknął się z tego typu wirusami (atakującymi komórki odpornościowe). Uczeni mają zatem nadzieję, że badając ten proces będzie można zrozumieć, jak układ odpornościowy ludzi mógłby lepiej sobie radzić z zakażeniem HIV. A to może zaowocować nowymi terapiami. (PAP)

zbw/ agt/