Trzy prezentowane zabytki to płaskie, prostokątne kamienne przedmioty z otworami nawierconymi w narożnikach. Wykonali je przedstawiciele społeczności kultur pucharów dzwonowatych (lata 2400-2000 p.n.e.) oraz kultury mierzanowickiej (lata 2300-1600 p.n.e.). Jeden z zabytków znaleziono w rejonie Kopca Wandy w Krakowie, pozostałe w powiecie sandomierskim. Wszystkie były elementem wyposażenia grobowego. Przez dziesięciolecia płytki łucznicze uważane były przez badaczy za ochraniacze nadgarstka stosowane podczas strzelania z łuku. W ostatnich latach coraz mocniej zwraca się uwagę ich funkcję symboliczną. Obecnie sądzi się, że przedmioty te podkreślały wyjątkowy status właściciela łuku.

„Łuk wynaleziono tak dawno temu, że dziś bardzo trudno jest powiedzieć, gdzie i kiedy to nastąpiło. Wprowadzenie tego oręża było rewolucją, która zwiększyła możliwości wojowników, a uzyskanie skutecznej broni miotającej dało myśliwym ogromną przewagę nad groźniejszymi zwierzętami” – czytamy w zaproszeniu muzealników.

Do naszych czasów zachowało się niewiele drewnianych łuków pradziejowych i innych przedmiotów wykonanych z surowców organicznych będących ekwipunkiem łucznika – surowce organiczne bowiem tylko sporadycznie wytrzymują próbę czasu. Najkorzystniej zachowują się, gdy spoczywają w ekstremalnie suchych warunkach lub w środowisku podmokłym, wodnym. Dlatego najczęściej znajdowanym przez archeologów elementem wyposażenia łucznika są groty strzał wykonane z krzemienia, brązu albo żelaza. Najstarsze zabytki kamienne tego typu pochodzą ze stanowisk jaskiniowych Afryki Południowej datowanych na 71 tysięcy lat. Najstarsze zachowane, zwykle we fragmentach, łuki drewniane pochodzą z torfowisk duńskich w gminie Holmegaard. Znaleziska te liczą ponad 9 tysięcy lat.

Scenariusz wystawy przygotowała Irena Wójcik. Kuratorem cyklu „Zabytek miesiąca” jest dr Jacek Górski – dyrektor Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mrt/