Czy drzewa z tropików mają jakąś korzyść z obecności nietoperzy w dziuplach i dużych szczelinach obecnych u podstawy pni? Zastanawiali się nad tym Christian Voigt z niemieckiego instytutu badań zoologicznych i przyrodniczych Leibniz-Institut für Zoo-und Wildtierforschung (IZW) wraz z naukowcami z Uniwersytetu Tel Avivu i Stacji Biologicznej Doniana w Sewilli.

By to sprawdzić, badali duże, pełne naturalnych otworów drzewa Dipteryx panamensis z lasu deszczowego Kostaryki. Otwory i zakamarki w tych drzewach przyciągają nietoperze z różnych gatunków (owoco- i owadożernych, jak też żywiących się krwią zwierząt) jako kryjówka na czas dnia. W tych właśnie dziuplach nietoperze spędzają kilka godzin, w czasie których nie tylko odpoczywają, ale też trawią i wydalają.

Nietoperzowe guano jest bogate w związki chemiczne odżywcze dla roślin. Jego szczegółowy skład zależy od gatunku nietoperza i jego żywieniowych potrzeb.

Aby sprawdzić, czy obecność tych ssaków oznacza dla drzew konkretną korzyść, naukowcy skupili się na jednej z form azotu - jego trwałym izotopie 15N. Jest on powszechniejszy w tkankach i wydzielinach zwierzęcych, niż w roślinach.

Okazało się, że nasiona drzew, w których za dnia kryją się nietoperze, są bogatsze w 15N, niż nasiona drzew nie posiadających takich lokatorów. "W nasionach drzew Dipteryx wyśledziliśmy azot pochodzący z odchodów nietoperzy" - mówi Christian Voigt z IZW. Jego zdaniem azot z odchodów może być przez drzewa przyswajany poprzez sieć drobniutkich korzeni, obecnych we wszystkich naturalnych szczelinach pnia.

Tropikalne ekosystemy są często bardzo ubogie w składniki odżywcze. Roślinom brakuje zwłaszcza fosforu i azotu, pierwiastków kluczowych dla wzrostu. Naukowcy już wcześniej dowiedli, że rośliny w środowiskach ubogich na dużą skalę wykorzystują związki pochodzenia zwierzęcego. Nie było jednak wiadomo, czy dotyczy to również drzew i nietoperzy.

Wyniki nowego badania potwierdziły również, że większe kolonie nietoperzy mogą dostarczać drzewom większej ilości nawozu, niż kolonie małe. Wydaje się również, że stosunkowo najwięcej azotu dostarczają drzewom te kolonie, w których obecne są nietoperze żywiące się krwią.

Naukowcy zwracają uwagę, że wiele gatunków nietoperzy, zajmujących za dnia dziuple i szczeliny w lesie, co noc żeruje poza lasem, np. na pastwiskach. Tym samym mogą one pełnić funkcję pośredników w przenoszeniu składników odżywczych pomiędzy ekosystemami. (PAP)

zan/ krf