Kiedy ośmiornice śpią, okresy wyciszenia występują naprzemiennie z fazami pobudzenia. Ich ramiona i oczy drgają, oddech przyspiesza, a skóra mieni się żywymi kolorami.

Naukowcy japońscy z Instytutu Nauki i Technologii na Okinawie oraz badacze amerykańscy z University of Washington zbadali aktywność mózgu i zmiany w ubarwieniu skóry ośmiornic (Octopus laqueus), występujące w trakcie snu. Odkryli podobną zmienność faz podczas snu u ośmiornic i ssaków, w tym występowanie aktywności podobnej do fazy REM u ssaków, podczas której występuje większość marzeń sennych.

"Wszystkie zwierzęta zdają się mieć jakąś formę snu, nawet proste, takie jak meduzy i muszki owocówki. Przez długi czas wydawało się jednak, że tylko u kręgowców występują cykliczne przejścia między odmiennymi fazami snu" - opisuje kierownik badań, prof. Sam Reiter z Instytutu na Okinawie.

"Fakt, że dwufazowy sen wyewoluował niezależnie u daleko spokrewnionych zwierząt, takich jak ośmiornice, które mają duże, ale zupełnie inne struktury mózgowe niż kręgowce, sugeruje, że ta aktywna faza, podobna do czuwania, może być cechą złożonych zdolności poznawczych" - wyjaśnia członkini zespołu, dr Leenoy Meshulam z University of Washington.

Kiedy naukowcy uniemożliwiali ośmiornicom spanie lub przeszkadzali w aktywnej fazie snu, ośmiornice wchodziły w aktywny sen wcześniej i częściej. Oznaczało to, że ta faza odgrywa ważną rolę.

Z kolei podczas fazy spokojnego snu zaobserwowano charakterystyczne fale mózgowe, które przypominają kształty fal mózgowych obserwowane u ssaków podczas snu non-REM. Są one zwane wrzecionami snu. Dokładna funkcja tych fal nie jest znana nawet u ludzi, naukowcy podejrzewają jednak, że pomagają one w konsolidacji wspomnień. Wrzecionowate fale występują u ośmiornic w obszarach mózgu związanych z uczeniem się i pamięcią, co sugeruje, że pełnią podobną funkcję jak u ludzi.

Mniej więcej raz na godzinę ośmiornice wchodziły na około jedną minutę w aktywną fazę snu. Wówczas aktywność mózgu ośmiornic przypominała aktywność podczas czuwania. Podobnie jest u ludzi w przypadku fazy REM snu, która przypomina czuwanie.

Przeanalizowano również zmieniające się wzory skóry u ośmiornic podczas czuwania i snu w bardzo wysokiej rozdzielczości. Pozwoliło to na zarejestrowanie aktywności każdej komórki pigmentowej na skórze ośmiornic.

Na jawie ośmiornice kontrolują tysiące drobnych, pigmentowanych komórek na skórze, które tworzącą bogatą paletę różnych barw i wzorów. Używają tych wzorców do kamuflowania się, ostrzegając przed zagrożeniem, komunikując się lub prezentując się innym osobnikom.

Okazało się, że podczas aktywnej fazy snu ośmiornice pokazywały te same wzory na skórze. Jedna z teorii głosi, że ośmiornice w trakcie snu ponownie przeżywają to, czego doświadczyły na jawie. Może to być zatem odpowiednik ludzkich marzeń sennych. A zatem podczas gdy u ludzi można opisać sen dopiero po przebudzeniu, u ośmiornic widoczne jest to na bieżąco.

Więcej - w publikacji źródłowej. (PAP)

krx/ zan/