Otyłość to problem około 650 milionów ludzi na całym świecie. Sprzyja między innymi cukrzycy, chorobom serca i nowotworom. Otyłość jest wynikiem nadmiernego spożycia pokarmu lub niewystarczającego całkowitego wydatku energetycznego.

Oprócz magazynowania energii tkanka tłuszczowa działa również jako regulator metabolizmu całego organizmu, dlatego wpływanie na jej funkcje może być sposobem na walkę z otyłością.

Istnieją dwa rodzaje tkanki tłuszczowej: biała i brunatna. Biała tkanka tłuszczowa głównie magazynuje energię. Natomiast brunatna, która swój ciemniejszy odcień zawdzięcza dużej liczbie mitochondriów, odpowiada za wytwarzanie ciepła (termogenezę), proces, który utrzymuje temperaturę ciała i który jest wyzwalany przez zimno lub inne bodźce.

Liczne badania prowadzone w ostatnich latach wykazały, że aktywacja brunatnej tkanki tłuszczowej chroni przed otyłością i chorobami metabolicznymi. Stąd pomysł, aby zapobiegać otyłości sprawiając, by brunatna tkanka tłuszczowa zużywała więcej energii na wytwarzanie ciepła. Jednak aby takie "termiczne" odchudzanie przebiegało w bezpieczny sposób (nie prowadząc na przykład do wysokiej gorączki), trzeba najpierw zrozumieć, jak działa.

Przez długi czas uważano, że brunatny tłuszcz wykorzystuje jeden mechanizm do generowania ciepła, ale dziś wiadomo, że chodzi o kilka mechanizmów.

Guadalupe Sabio z hiszpańskiego Centro Nacional de Investigaciones Oncológicas (CNIO) (CNIO) i Cintia Folgueira z CNIO i Centro Nacional de Investigaciones Cardiovasculares Carlos III (CNIC) odkryły jeden ze sposobów, w jaki organizm spala brunatny tłuszcz i zamienia go w ciepło. Mechanizm ten chroni przed otyłością i powiązanymi z nią chorobami metabolicznymi.

Zidentyfikowany mechanizm jest kontrolowany przez białko o nazwie MCJ, obecne w mitochondriach (organellach komórki, w których wytwarzana jest energia). Sabio i Folgueira odkryły, że gdy otyłe myszy zostaną pozbawione białka MCJ, wytwarzają więcej ciepła i tracą na wadze. Także przeszczepienie pozbawionej MCJ tkanki tłuszczowej wystarczyło, by otyłe myszy schudły.

Co więcej, zwierzęta bez białka MCJ w brunatnej tkance tłuszczowej były chronione przed problemami zdrowotnymi spowodowanymi otyłością, takimi jak cukrzyca lub zwiększone stężenie lipidów we krwi. Dlatego autorki badań uważają, że białko MCJ może być nowym celem terapeutycznym w zapobieganiu chorobom związanym z otyłością.

Jak wskazują autorki, ochronne działanie braku białka MCJ wynika z aktywacji ścieżki sygnałowej, która dostosowuje się do stresu wywołanego otyłością. Znana jako ścieżka kataboliczna, powoduje ona wzrost spożycia tłuszczów, cukrów i białek w celu wytworzenia ciepła w brunatnej tkance tłuszczowej. Jest to mechanizm, który występuje również u osób z bardzo aktywną brunatną tkanką tłuszczową.

Badania mają obecnie na celu opracowanie terapii blokującej to białko u pacjentów otyłych, ale aby to zrobić, trzeba najpierw zbadać, czy białko MCJ pełni istotne funkcje w innych tkankach. Trzeba także sprawdzić, czy te zmiany w tkance tłuszczowej wpływają na wzrost guzów nowotworowych lub utratę mięśni i tłuszczu obserwowane w przebiegu nowotworów.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ agt/